سرماخوردگی در کودکان
سرماخوردگی، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران کودکی است که تقریباً هر کودکی در طول سال‌های رشد خود بارها آن را تجربه می‌کند. این بیماری ویروسی، اگرچه معمولاً خفیف و خود محدود شونده است، اما می‌تواند برای کودکان و والدین آزاردهنده باشد.
شناخت علائم سرماخوردگی به عنوان یکی از انواع بیماری های شایع کودکان به والدین کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت فرزندشان داشته باشند و در صورت نیاز به موقع به پزشک مراجعه کنند. این مقاله به بررسی جامع علائم سرماخوردگی در کودکان می‌پردازد.
سرماخوردگی چیست؟
سرماخوردگی یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است که عمدتاً بینی و گلو را درگیر می‌کند. بیش از 200 نوع ویروس مختلف می‌توانند عامل سرماخوردگی باشند، اما رایج‌ترین آن‌ها رینوویروس‌ها هستند. کودکان به دلیل سیستم ایمنی در حال تکامل و تماس بیشتر با سایر کودکان در مهدکودک یا مدرسه، بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به سرماخوردگی قرار دارند.
نحوه انتقال سرماخوردگی
ویروس‌های سرماخوردگی به راحتی از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد بیمار منتقل می‌شوند. همچنین، تماس با سطوح آلوده به ویروس و سپس لمس صورت، به ویژه بینی و چشم‌ها، می‌تواند منجر به انتقال بیماری شود.
علائم شایع سرماخوردگی در کودکان
علائم سرماخوردگی معمولاً 1 تا 3 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند و می‌توانند تا 7 تا 10 روز ادامه داشته باشند. شدت و نوع علائم ممکن است در کودکان مختلف متفاوت باشد، اما شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:
آبریزش بینی
این علامت معمولاً اولین نشانه سرماخوردگی است. در ابتدا، ترشحات بینی ممکن است شفاف و آبکی باشند، اما به تدریج غلیظ‌تر و سفید، زرد یا سبز رنگ شوند. تغییر رنگ ترشحات لزوماً به معنای عفونت باکتریایی نیست.
گرفتگی بینی
التهاب و افزایش ترشحات در بینی می‌تواند منجر به گرفتگی بینی شود که به ویژه برای نوزادان و کودکان خردسال که تنفس از طریق بینی برایشان حیاتی است، آزاردهنده است و می‌تواند در شیر خوردن و خوابیدن آن‌ها اختلال ایجاد کند.
سرفه
سرفه یکی از علائم اصلی سرماخوردگی است و معمولاً به دلیل تحریک گلو و مجاری تنفسی ناشی از ترشحات بینی و التهاب ایجاد می‌شود. سرفه در سرماخوردگی معمولاً خشک است اما ممکن است در مراحل بعدی خلط‌دار شود.
گلودرد
التهاب گلو می‌تواند باعث احساس سوزش، خارش یا درد در گلو شود، به خصوص هنگام بلعیدن. کودکان بزرگتر ممکن است از گلودرد شکایت کنند، در حالی که کودکان کوچکتر ممکن است تحریک‌پذیرتر باشند و از خوردن غذا امتناع کنند.
عطسه
عطسه یک واکنش طبیعی بدن برای دفع مواد تحریک‌کننده از بینی است و در سرماخوردگی به دلیل التهاب مخاط بینی شایع است.
تب خفیف
بسیاری از کودکان مبتلا به سرماخوردگی دچار تب خفیف (معمولاً زیر 38.5 درجه سانتیگراد) می‌شوند. تب معمولاً در چند روز اول بیماری وجود دارد و سپس کاهش می‌یابد.
بی‌حالی و خستگی
کودکان ممکن است در طول دوره سرماخوردگی احساس خستگی و بی‌حالی کنند و تمایل کمتری به بازی کردن و فعالیت داشته باشند.
کاهش اشتها
گرفتگی بینی، گلودرد و احساس ناخوشی عمومی می‌تواند منجر به کاهش اشتها در کودکان شود.
سردرد
کودکان بزرگتر ممکن است از سردرد خفیف در طول دوره سرماخوردگی شکایت کنند.
درد عضلانی خفیف
برخی کودکان ممکن است درد عضلانی خفیفی را نیز تجربه کنند.
علائمی که نیاز به توجه بیشتر و مراجعه به پزشک دارند؟
در حالی که سرماخوردگی معمولاً یک بیماری خفیف است، برخی علائم نشان‌دهنده احتمال بروز عفونت‌های جدی‌تر یا عوارض هستند و نیازمند مراجعه به متخصص اطفال می‌باشند:
- تب بالا (بالای 38.5 درجه سانتیگراد در نوزادان زیر 3 ماه و بالای 39 درجه سانتیگراد در کودکان بزرگتر).**
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس، خس خس سینه.
- سرفه شدید و مداوم که باعث استفراغ یا اختلال در خواب کودک شود.
- گلودرد شدید که مانع بلعیدن شود.
- گوش درد یا خروج ترشحات از گوش.
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی بیش از حد.
- عدم بهبودی علائم پس از 10 روز یا بدتر شدن علائم پس از یک دوره بهبودی
- علائم کم‌آبی (کاهش ادرار، خشکی دهان و زبان، عدم اشک هنگام گریه).
- بثورات پوستی همراه با تب.
- گریه مداوم و غیرقابل تسکین در نوزادان
- امتناع از شیر خوردن یا آشامیدن مایعات در نوزادان
مراقبت‌های خانگی برای سرماخوردگی
در بیشتر موارد، سرماخوردگی در کودکان با مراقبت‌های خانگی قابل مدیریت است:
- استراحت کافی: به کودک اجازه دهید به اندازه کافی استراحت کند.
- مصرف مایعات فراوان: تشویق کودک به نوشیدن آب، آب میوه طبیعی، سوپ رقیق و شیر مادر (برای نوزادان).
- تسکین گلودرد: برای کودکان بزرگتر، غرغره کردن با آب نمک گرم می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند.
- کاهش تب: در صورت تب بالا و ناراحتی کودک، می‌توان از استامینوفن یا ایبوپروفن (با دوز مناسب سن و وزن کودک و طبق دستور پزشک یا داروساز) استفاده کرد. از دادن آسپرین به کودکان خودداری کنید.
- باز کردن مجاری تنفسی: استفاده از بخور سرد یا گرم (با احتیاط و دور از دسترس کودک)، قطره یا اسپری بینی نمکی (سالین) می‌تواند به باز شدن مجاری تنفسی کمک کند. برای نوزادان، استفاده از پوآر بینی برای خارج کردن ترشحات توصیه می‌شود.
- بالا نگه داشتن سر هنگام خواب: این کار می‌تواند به تنفس راحت‌تر کمک کند.
پیشگیری از سرماخوردگی
اگرچه پیشگیری کامل از سرماخوردگی در کودکان دشوار است، رعایت نکات زیر می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا و انتشار آن کمک کند:
- به کودک خود آموزش دهید که دست‌های خود را به طور مرتب و به مدت حداقل 20 ثانیه با آب و صابون بشوید، به خصوص بعد از سرفه، عطسه، دست زدن به سطوح عمومی و قبل از غذا خوردن.
- استفاده از دستمال کاغذی و دور انداختن آن بلافاصله پس از استفاده، یا سرفه و عطسه در قسمت داخلی آرنج بسیار مهم است.
- اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار
- عدم به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی.
- تغذیه سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک کند.
جمع بندی
سرماخوردگی در کودکان یک بیماری شایع است که معمولاً با علائمی مانند آبریزش و گرفتگی بینی، سرفه، گلودرد و تب خفیف همراه است. بیشتر موارد سرماخوردگی با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. با این حال، آگاهی از علائم هشداردهنده و مراجعه به بهترین متخصص اطفال در تهران در زمان مناسب در صورت بروز آن‌ها، برای اطمینان از سلامت کودک و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است.
همواره به یاد داشته باشید که در صورت هرگونه نگرانی در مورد وضعیت سلامت فرزندتان، مشورت با پزشک بهترین اقدام است. برای مشورت با دکتر مهدی افشاری با شماره 02166602506 تماس بگیرید یا به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
