پیشگیری از انواع عفونتها و مشکلات تنفسی و ریوی نوزادان و کودکان
بیماریهای تنفسی، رایجترین بیماریهای میان کودکان در کشورهای در حال توسعه و یکی از دلایل مرگ در کشورهای غیر توسعه یافته هستند. بسیاری از علائم تنفسی مشترک بوده و شدت بیماری را، به ویژه برای والدین و معلمان متفاوت میسازد. وضعیت سلامت تنفسی کودکان با تاثیر متقابل عوامل مختلف تشریح میشود. این عوامل شامل عوامل محیطی، حساسیت فردی و عوامل ژنتیکی میشوند. چنین عواملی نه تنها میتواند سلامت تنفسی کودکان را تعیین کند، بلکه ممکن است بر سلامت تنفسی در ادامه زندگی نیز تاثیر داشته باشد.
علائم رایج در بیماریهای تنفسی غیرپیچیده چیست؟
چند مورد از شایعترین علائم اختلالات تنفسی ساده در کودکان عبارتند از:
- آبریزش بینی
- گلودرد
- قرمزی چشمها
- گرفتگی صدا
- سرفه
- تب
- تورم گرههای لنفاوی
علائمی که ممکن است باعث شوند به دنبال درمان پزشکی باشید چیستند؟
در صورت مشاهده علائم زیر باید به پزشک مراجعه نمایید:
- تنفس سریع
- انقباضات ( مشاهده حرکت عمیقتر قفسه سینه یا دندهها نسبت به وضعیت طبیعی)
- سرفه کردن ( به صورت مداوم ؛ و گاهی همراه با استفراغ)
- فعالیت ( بازی نکردن یا معمولا تنها بودن)
- صحبت کردن (اطفال و نوپایان معمولا ساکت هستند؛ و صداهای عادی از خود بروز نمیدهند. کودکان بزرگتر از صحبت کردن عادی ناتوانند و مجبورند بین کلمات، نفس بگیرند)
- خس خس سینه شنیده شدن صدای خس خس بلند در هنگام بازدم)
- صدای سوت مانند حین تنفس (شنیده شدن صدای خشن، گوش خراش و مرتعش کننده هنگام دم؛ همانطور که مشکل پیشرفت میکند این صدا به صدای خوک آبی شباهت پیدا میکند و به خصوص با سرفه همراه است)
داشتن تب؛ (تعداد دفعات تعویض پوشک شیرخوار/ طفل نوپای خود، یا دفعاتی که کودک آموزش یافتهی شما برای دفع ادرار از دسشویی استفاده میکند را نگه دارید)
انواع بیماریها و اختلالات تنفسی کودکان و نوزادان
انواع مشکلات و بیماریهای ریوی و تنفسی کودکان عبارتند از:
برونشیت
برونشیت رایجترین بیماری است که در حدود شش ماهگی و به ندرت بعد از دو سالگی رخ میدهد. مهمترین علائم آن خس خس سینه است. خس خس سینه عموما حدودهفت روز، به همراه 14 روز سرفه کردن، باقی میماند.
رایجترین دلیل آن ویروس تنفسی (معمولا RSV) است که در فصل زمستان و ماههای بهاری وجود دارد)
این ویروس با ارتباط مستقیم با تراوشات تنفسی مانند سرفه یا عطسه، منتشر میشود.
اگر بیماری ناشی از ویروس باشد، هیچ درمان خاص یا آنتی بیوتیکی استفاده نمیشود. برای کمک به پاک کردن ترشحات بینی در کودکان نوپا بخصوص قبل از غذا دادن، باید از یک مخزن مکنده استفاده کرد. استفاده از بخارساز در فضای اتاق خواب مفید است.
پیچیدگیهای شایع مختص این بیماری شامل عفونت گوش است .
سرماخوردگی رایج
حداقل 200 ویروس مسری وجود دارد که میتواند منجر به سرماخوردگی شود، متاسفانه هیچ درمانی در افقهای علمی برای آن وجود ندارد.
سرماخوردگی میتواند در هر سنی رخ دهد.
بسته به شدت سرماخوردگی، گستره وسیعی از علائم سرماخوردگی وجود دارد.
سرماخوردگی با تماس مستقیم با تراوشات تنفسی منتقل میشود.
سرماخوردگی به طور متوسط هفت تا ده روز طول میکشد، اگرچه سرفه میتواند تا سه هفته نیز ادامه یابد. تب نباید بیشتر از سه روز طول بکشد.
مشکلات این بیماری شامل عفونت گوش، عفونت سینوسی، ذات الریه و عفونت چشم است.
درمان فقط مطابق نشانههای بیماری است:
- تخلیه بینی در حد نیاز قبل از تغذیه کودکان نوپا مفید است
- استامینوفن (مانند تیلنول) که فقط برای درد و تب است.
- مصرف مایعات همیشه مهم است، حتی اگر اشتهای کودک کم باشد.
- بسیاری از داروهای سرماخوردگی بدون نسخه، کمک کننده نیستند و باید از مصرف آنها اجتناب شود.
- هرگز آنتی بیوتیک باقی مانده از بیماری قبلی، یا گرفته شده از کودک دیگر را مصرف نکنید
خناق (بیماری خروسک)
خروسک بیماری است که بیشتر در کودکان نوپا دیده میشود. این بیماری ناشی از ویروس است و حدود پنج تا شش روز باقی میماند.
علائم پایه آن گرفتگی صدا به همراه سرفهای که صدایی مانند خوک آبی یا سگ دارد، میباشد. این مسئله معمولا بخشی از سرماخوردگی است. این صدای گوش خراش معمولا بعدها بیشتر میشود. علائم آن معمولا شبها شدیدتر میشوند.
کودکان بیشتر این بیماری را انتقال میدهند.
هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد. کودک باید آرام نگه داشته شود. داروهای ضد سرفه مفید نیستند. استفاده از گرما یا سرما میتواند نسبتا مفید باشد.
عفونت گوش
کودکان معمولا مبتلا به عفونت گوش میانی میشوند که به این معنا است که پشت پرده گوش باکتری وجود دارد. درد اصلیترین نشانه آن است. عفونت گوش مسری نیست.
مصرف آنتی بیوتیک نسبتا مفید است. تیلنول میتواند به کاهش درد کمک کند.
پیچیدگیهای این وضعیت شامل پارگی کوچک در پرده گوش، است که منجر به خارج شدن چرک از گوش میشود. این پارگی به سرعت بهبود مییابد.
سرخی چشم
التهاب چشم معمولا یک عفونت باکتریال مسری چشم، به حساب میآید. سرخی چشم میتواند همچنین منجر به عفونت ویروسی، تحریک یا آلرژی شود. به طور کلی زمانی که عفونت باکتریال است، ترشحات غلیظ و زرد بوده و پلکهای چشم به هم میچسبند.
- ترشحات چشم مسری است.
- شکل ویروسی معمولا با یک سرماخوردگی همراه است و حدود یک هفته به طول میانجامد. اگر این عفونت باکتریال باشد، ترشحات معمولا سه روز بعد از مصرف آنتی بیوتیک، متوقف میشوند.
- کمپرس آب گرم مفید است.
- ممکن است قطره یا پماد آنتی بیوتیک تجویز شود.
گلودرد
بسیاری از گلودردها شامل درد گلو در مونونوکلنوز هستند که توسط ویروس و به همراه سرماخوردگی ایجاد میشوند. در10% موارد، استرپ (باکتری استرپتوکوک) دلیل آن است، و نتیجه آن عفونت گلو و لوزهها است و میتواند دقیقا مشابه گلودرد ویروسی باشد.
گلودرد ویروسی عموما حدود سه تا پنج روز طول میکشد. استرپ معمولا طی 24 ساعت به آنتی بیوتیک پاسخ میدهد. مونونوکلنوز معمولا یک هفته به طول میانجامد اما علائم ناشی از آن برای دو تا چهار هفته باقی میمانند.
درمان علائم شامل موارد زیر هستند:
- غرغره کردن آب نمک
- شیره غلات یا آب نباتهای سخت
- رژیم غذاهای شیرین و نرم
آنتی بیوتیکها تنها برای گلودرد استرپ مفید هستند. هرگز از آنتی بیوتیکهای باقی مانده از دوره بیماری قبلی یا متعلق به دیگر اعضای خانواده استفاده نکنید.
مشکلات گلودرد شامل راش که با عنوان تب اسکارلت نیز شناخته میشود و مشکل جدیتری به نام تب روماتیسمی که میتوان با درمان مناسب از آن جلوگیری شود؛ هستند. در وضعیت مونونوکلنوز اگر لوزهها به قدر کافی بزرگ شوند، میتواند منجر به تنفس مشکل شود. ممکن است کبد و طحال بزرگتر شوند؛ برای چهار هفته باید از ورزشهای ارتباطی اجتناب کرد .
آیا اگر فرزندان من نزدیک به فرد مبتلا به سینه پهلو قرار داشته باشند، به آن مبتلا خواهند شد؟
ذات الریه به طور کلی با یک سرفه، که احتمالا خلط آور است، همراه است. ممکن است مشکلات تنفسی مانند تنفس سریع، سخت یا دردناک وجود داشته باشد. اغلب تب وجود دارد.
سایر واقعیتهای مربوط به ذات الریه:
- این وضعیت نوعی عفونت ریه است که باعث تجمع مایع در کیسههای هوا میشود. حدود 80٪ از عفونتها ویروسی و خفیف هستند. بیست درصد باکتریال هستند که مسری نمیباشند.
- ذات الریه باکتریال معمولا ناگهانی است و می تواند 24 تا 48 ساعت پس از مصرف آنتی بیوتیکها به طور قابل توجهی، بهبود یابد. سینه پهلوی ویروسی خفیفتر است اما میتواند دو تا چهار هفته به طول بیانجامد.
- باید از مصرف داروهای ضد سرفه اجتناب شود. در صورت نیاز آنتی بیوتیکها تجویز میشوند.
- به ندرت پیش میآید که افراد سالمتر در بیمارستان بستری شوند.
چه زمانی آبریزش بینی، عفونت سینوسی است؟
عفونت سینوسی معمولا توسط علائم زیر تشخیص داده میشود:
- احساس درد و فشار در صورت
- ترشحات بینی غلیظ
- آبریزش بینی شدید
- تب
- تنفس بد
- حالت تهوع
- سرفه مزمن (طولانی مدت)
عفونت سینوسی، مسری نیست. اسپری نمک بینی برای باز کردن سینوسها مفید است. ممکن است در صورت نیاز آنتی بیوتیکها تجویز شوند . قبل از دادن دارو به فرزندتان، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
چگونه میتوان از ابتلای کودک به بیماریهای تنفسی جلوگیری نمود؟
- دستهای خود را بشویید، بخصوص قبل از دادن غذا به او. برای خانواده خود در این خصوص الگو باشد.
- تمام خانواده باید به صورت منظم چک آپ پزشکی و غربالگری شوند.
- از سنین خردسالی به کودک خود عطسه کردن در زاویه آرنج آستین خود یا دستمال، و چگونگی و زمان شستن دستها را یاد دهید.
- اطمینان حاصل کنید که همه در خانواده به قدر کافی میخوابند و مایعات مصرف میکنند.
- از ارتباط با افراد بیمار اجتناب کنید.
- اگر درباره موضوعی نگرانی دارید با متخصص اطفال تماس بگیرید.
همیشه قبل از دادن هر نوع دارویی به فرزند خود با پزشک کودک خود مشورت کنید
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دورهای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دورهای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
یک دیدگاه