تب مخملک در کودکان چیست و درمان آن چگونه است

علت ایجاد تب مخملک

تب مخملک، به علت آلودگی با استرپتوکوک های گروه A رخ می دهد. این باکتری ها موجب تولید توکسین (سم ) می شود که راش های پوستی را ایجاد می کند.

چگونگی آلودگی کودک، به تب مخملک

استرپتوکوک های گروه A در بینی و گلوی افراد وجود دارد که به راحتی، بین افراد قابل انتقال است. نکته مهم این است که بدانیم همه افراد آلوده، علائم ندارند و بیمار نمی شوند. افرادی که آلوده هستند، با سرفه یا عطسه می توانند موجب انتقال آلودگی شوند که نحوه انتقال هم با ایجاد قطرات تنفسی (Droplet) حاوی باکتری است.

شیوع تب مخملک

تب مخملک، بیشتر در کودکان 5 تا 15سال دیده می شود. اگرچه تب مخملک، یک بیماری جدی در دوران کودکی قلمداد می شود، اما با درمان آنتی بیوتیکی، قابل درمان بوده و کاملا یک بیماری درمان پذبر است. در صورتی که این بیماری، درمان نشود، می تواند باعث ایجاد آسیب های قلبی، کلیوی و سایر ارگان های بدن شود.

علایم تب مخملک

علائم و نشانه هایی که موجب تب مخملک می شوند، عبارتند از :

1. جوش قرمز (Red Rash) :

ظاهر راش های پوستی مانند جای آفتاب سوختگی به نظر می رسد و از صورت و گردن شروع شده و به تنه، بازوها وپاها، گسترش می یابد و اگر محل راش های قرمز را لمس کنیم، ناپدیدخواهند شد.

2. خطوط قرمز (Red Lines) :

چین های پوستی اطراف کشاله ران، زیربغل، آرنج ها، زانوها وگردن معمولا قرمزتر از راش های اطراف است.

3. صورت برافروخته (Flashed Face) :

صورت وچهره کودک، ممکن است با حلقه های رنگ پریده در اطراف دهان ظاهر شود.

4. زبان توت فرنگی (Strawberry Tongue) :

زبان قرمز و پف کرده به نظر می رسد و ممکن است با خطوط سفیدی در جریان بیماری مشخص شود. راش پوستی و قرمزی زبان و صورت در تب مخملک، حدود 4 هفته طول می کشد و پس از فروکش کردن این علائم و نشانه های ثانویه مربوط به تب مخملک بروز می یابد که عبارتند از:

I. تب بالای 3/38 به بالا همراه با لرز
II. گلودرد شدید
III. وجود لکه سفید مایل به زرد
IV. تهوع یا استفراغ
V. سردرد

زمان مراجعه کودک مبتلا به تب مخملک به پزشک

در صورتی که کودک شما، گلودرد دارد و علامت های زیر در وی وجود دارد، لازم است که به پزشک، مراجعه نمایید :
 تب بالای 9/38
 غدد لنفاوی متورم
 راش های قرمز

عوامل خطر ( Risk Factors) در تب مخملک :

از آنجایی که کودکان در بازه سنی 15-5 سال، بیش از سایر افراد به تب مخملک مبتلا می شوند، میکروب های عامل این بیماری می توانند از سایر افراد خانواده یا همکلاسی ها به آن ها منتقل شوند.

کودکان در صورتی مبتلا می شوند که :

۱.در قطرات و ذرات تنفسی حاوی میکروب، تنفس کنند.
۲.دست آلوده خود را به بینی و دهان خود بزنند.
۳.از لیوان یا ظروف مشترک، آب و غذا بخورند.
۴.پوست افراد مبتلا به تب مخملک را که حاوی راش های قرمز است، لمس شوند.

عوارض تب مخملک در کودکان :

در صورتی که تب مخملک درمان نشود، باکتری ها ممکن است به اندام های زیر گسترش یابد :

 لوزه ها
 ریه ها
 پوست
 کلیه ها
 خون
 گوش میانی
 به ندرت، تب مخملک می تواند منجر به بیماری روماتیسمی شود، اما در صورت عدم درمان، می توانند آسیب های جدی را به قلب و سیستم عصبی وارد سازند.

سیر تب مخملک در کودکان :

به طور کلی، تب مخملک، یک عفونت خفیف است. معمولا 5-2 روز طول می کشد تا کودک در معرض استرپتوکوک گروه A قرار بگیرد. بیماری معمولا با تب و گلودرد شروع می شود و ممکن است با لکه های سفید رنگ همراهی داشته باشد. زبان، ظاهری شبیه توت فرنگی و قرمز برجسته است. گلو و لوزه ها ممکن است متورم، قرمز و دردناک باشد و به علت تورم گلو، بلع غذا برای کودک دردناک است.

یک تا دو روز بعد از شروع بیماری جوش ها و راش های قرمز رنگ، ظاهر می شود . با گذشت زمان، راش ها در بدن پراکنده شود. راش ها معمولا در بدن به صورت لکه های صاف ایجاد می شود که به مرور، به ناهمواری ها و برجستگی های کوچک مبدل می گردد.

صورت، حالت گلگون دارد اما در ناحیه اطراف دهان، یک حلقه سفیدرنگ به وجود می آید. چین های زیربغل، آرنج و کشاله ران از سایر راش های موجود، روشن تر به نظر می آید. راش ها در حدود 7 روز بعد، از بین می رود.

با کمرنگ شدن راش های پوستی، پوست از نوک انگشتان تا کشاله ران ممکن است کمی حالت پوسته ریزی داشته باشد که تا چند هفته ادامه دارد.

تشخیص تب مخملک در کودکان :

بسیاری از ویروس ها و باکتری ها، می توانند باعث راش های پوستی قرمز رنگ و گلودرد می شود، اما تنها با آزمایش استرپتوکوک سریع و کشت گلو می تواند تعیین کننده استرپتوکوک گروه A باشد.

آزمایش سریع استرپتوکوک شامل کشت گلو و آزمایش سواپ است. این آزمایش می تواند وجود استرپتوکوک گروه A را تشخیص دهد و در صورت تابید تست، می توان تجویز آنتی بیوتیک را شروع کرد و در صورت منفی بودن تست و و ظن قوی بالینی، کشت مجدد گلو درخواست می شود.

پیشگیری از تب مخملک در کودکان:

ابتلا چند باره به تب مخملک در بزرگسالان شایع است، اما نکته مهم این است که ابتلا به تب مخملک، از فرد مبتلا شده محافظت نمی کند و واکنشی هم برای تب مخملک وجود ندارد، لذا اهمیت پیشگیری در مقابل تب مخملک بسیار مهم است و می توانیم از ابتلای خود و کودکانمان به تب مخملک، پیشگیری کنیم.

بهترین راه برای جلوگیری از گسترش عامل بیماری تب مخملک، شستن مرتب، مکرر و مداوم دست هاست، به ویژه بعد از عطسه یا سرفه و قبل از تهیه غذا این مورد توصیه می شود. سایر توصیه ها شامل مواردی است که در ادامه اشاره می کنیم :

１. هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید.
２. دستمال مصرف شده را در سطل زباله بیندازید.
３. در صورت نبود دستمال، از آرنج خود جهت پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه استفاده کنید.
４. دست ها را روزانه و مکرر، حداقل به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید و در صورت نبود آب و صابون، از ضدعفونی کننده های حاوی الکل استفاده کنید.

درمان تب مخملک در کودکان :

با وجود شیوع بالای تب مخملک، همچنان درمان این بیماری، بسیار راحت بوده و معمولا به خوبی، به درمان پاسخ می دهد. تجویز آننی بیوتیک ها درمان اصلی است اما نوع آنتی بیوتیک، دوز و تعداد دفعات مصرف پزشک، بسته به شرایط کودک، تجویز می کنند.

کودکان مبتلا به تب مخملک باید در منزل بمانند و استراحت کنند و حداقل 10-7 روز، از رفتن به مدرسه و مهد کودک خودداری کنند. علائم، حدود 24 ساعت بعد از مصرف آنتی بیوتیک، شروع به کاهش می کند اما دوره مصرف داروها، حتما باید کامل شود و به مروز، تب کودک قطع شده و بعد هم راش های پوستی ناپدید می گردد.