برای رفع مشکل تاخیر در صحبت‌کردن، باید بدانیم که چه عواملی باعث دیر حرف زدن کودک می‌شود و ریشه‌های آن را پیدا کنیم. هرچند که سرعت رشد و توانایی بچه‌ها یکسان نیست، اما دیر حرف‌زدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات فیزیکی یا ذهنی باشد و برای همین، نیاز به پیگیری دقیق دارد. در ادامه، به دلایل احتمالی این تاخیر اشاره می‌کنیم.
۱. مشکلات ساختار دهان
دیر حرف زدن کودک می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در ساختار دهان، زبان یا کام او باشد. بعضی از کودکان هم دچار مشکل آنکیلوگلوسیا (ankyloglossia) هستند و زبانشان در بازگویی برخی از حروف بند می‌آید. در این وضعیت، زبان به سقف دهان می‌چسبد و امکان صحبت‌کردن برای کودک سخت می‌شود. در نتیجه، گفتن و ادای برخی حروف دشوار و نشدنی خواهد بود.
۲. کم‌شنوایی
کودکی که کلمات و صداها را به خوبی نمی‌شنود، در بازگویی و ادای کلمات هم ناتوان و دچار مشکل خواهد بود. یکی از نشانه‌های کم‌شنوایی این است که وقتی او را صدا می‌کنید، هیچ واکنشی بروز نمی‌دهد. یا زمانی که از یک وسیله نام می‌برید، توجهی از خود نشان نمی‌دهد، اما اگر با ایما و اشاره یا ادا درآوردن، صحبت کنید، به شما واکنش نشان می‌دهد.
دقت کنید که این‌ها تنها علامت‌های کم‌شنوایی و اختلال در صحبت‌کردن نیستند. بنابراین، اهمیت مراجعه به پزشک و چکاپ شنوایی و توانایی‌های گفتاری کودکان بسیار مهم است.
۳. اختلالات زبان و گفتار
بعضی از کودکان در حوالی ۳ سالگی، قدرت درک کلام دیگران را دارند، اما خودشان حرف نمی‌زنند. آن‌ها می‌توانند ارتباطات غیرکلامی برقرار کنند، اما ناتوانی در صحبت‌کردن نشان می‌دهد که احتمالا دچار نوعی اختلال گفتاری هستند.
بعضی از کودکان هم برخی کلمات را ادا می‌کنند، اما نمی‌توانند آن‌ها را با سیری منطقی و در قالب عبارتی معنی‌دار بگویند. این دسته از بچه‌ها هم احتمالا دچار اختلالات زبانی هستند.
برخی از مشکلات زبانی و گفتاری ریشه در اختلالات مغزی دارند و حاکی از نوعی ناتوانی یادگیری هستند. یکی از دلایل چنین مشکلات و اختلالاتی تولد زودهنگام است. در واقع، احتمال دیر حرف زدن کودک نارس بیشتر از کودکان دیگر خواهد بود.
۴. فقدان تحریک
حرف‌زدن واکنشی ارتباطی است، یعنی زمانی که دیگران با ما صحبت می‌کنند، با سخن‌گفتن جواب آن‌ها را می‌دهیم و یک ارتباط شکل می‌گیرد. نقش محیط در توانایی صحبت‌کردن و رشد اهمیت زیادی دارد.
اگر کودک در محیطی رشد کند که با او صحبت نمی‌شود، مورد توجه نیست و در تعامل با اطرافیان قرار ندارد، دچار مشکلات کلامی هم می‌شود. فقدان تحریک یا نبود کسانی که به درستی و مداوم با کودک ارتباط کلامی برقرار می‌کنند، روی صحبت‌کردن او اثر منفی می‌گذارد.
۵. اختلالات طیف اوتیسم
در بسیاری از کودکان مبتلا به طیف اوتیسم هم اختلالات گفتاری و زبانی دیده می‌شود. از نشانه‌های مشکلات گفتاری کودکان مبتلا به این اختلال باید به موارد زیر هم اشاره کنیم:
- تکرار عبارت‌ها
- بروز رفتارهای تکراری
- وجود اختلال در تعاملات اجتماعی
۶. مشکلات عصبی
بعضی از اختلالات عصبی روی عضلات مورد استفاده برای حرف‌زدن، اثرات منفی می‌گذارند. از جمله مشکلات و اختلالات عصبی که صحبت‌کردن کودک را با مشکل مواجه می‌کنند، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- فلج مغزی
- دیستروفی عضلانی
- آسیب‌های مغزی تروماتیک
۷. ناتوانی‌های ذهنی
گاهی‌اوقات، مشکلات و ناتوانی‌های ذهنی باعث دیر حرف زدن کودک می‌شوند. اگر کودک شما صحبت نمی‌کند، شاید دچار نوعی ناتوانی ذهنی است و مشکلی شناختی دارد. منظور از مشکلات شناختی اختلالاتی مربوط به حافظه، توجه، تمرکز، یادگیری، تصمیم‌گیری و حل مسأله است.
در واقع، گاهی مشکل تاخیر در صحبت‌کردن ریشه در ناتوانی‌های ذهنی دارد و ارتباطی میان آن و ایجاد کلمات در ساختار زبانی و گفتاری کودکان نیست.
پی نوشت:
این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
