برفک در کودکان چیست و چطور درمان می‌شود؟ در این مطلب با برفک دهان کودک و درمان آن آشنا شوید.
چرا کودک لکه‌های سفیدی در دهانش دارد؟
لکه‌های سفید می‌تواند عفونت مخمر شایع و گاهی دردناک دهان باشد که به نام برفک شناخته می‌شود. برفک باعث می‌شود لکه‌های سفید یا زرد خامه‌ای‌شکلی در طرفین و سقف دهان، لثه‌ها، لب‌ها و زبان دهان کودک ظاهر شود. برفک همچنین می‌تواند به گلو، لوزه‌ها یا مری گسترش یابد.
آیا برفک دهان کودک خطرناک است؟
خیر، اما اگر کودکتان به دلیل برفک دهانش خیلی بهانه‌گیر و ناراحت است، احتمالاً می‌تواند در شیر دادن شما به او اختلال ایجاد شود و این باعث ناراحتی شما هم بشود. هرچند یک دوره برفک می‌تواند زحمت و ناراحتی زیادی برای مادر و کودکش ایجاد کند، اما بهتر است تا جایی که می‌توانید کاری کنید کودک راحت و آسوده باشد و دستورالعمل پزشکتان برای تسکین درد و دارو را به دقت دنبال کنید. این را هم یادتان باشد کودکتان به زودی خوب خواهد شد.
چرا کودک لکه‌های سفیدی در دهانش دارد؟
لکه‌های سفید می‌تواند عفونت مخمر شایع و گاهی دردناک دهان باشد که به نام برفک شناخته می‌شود. برفک باعث می‌شود لکه‌های سفید یا زرد خامه‌ای‌شکلی در طرفین و سقف دهان، لثه‌ها، لب‌ها و زبان دهان کودک ظاهر شود. برفک همچنین می‌تواند به گلو، لوزه‌ها یا مری گسترش یابد.
آیا برفک دهان کودک خطرناک است؟
خیر، اما اگر کودکتان به دلیل برفک دهانش خیلی بهانه‌گیر و ناراحت است، احتمالاً می‌تواند در شیر دادن شما به او اختلال ایجاد شود و این باعث ناراحتی شما هم بشود. هرچند یک دوره برفک می‌تواند زحمت و ناراحتی زیادی برای مادر و کودکش ایجاد کند، اما بهتر است تا جایی که می‌توانید کاری کنید کودک راحت و آسوده باشد و دستورالعمل پزشکتان برای تسکین درد و دارو را به دقت دنبال کنید. این را هم یادتان باشد کودکتان به زودی خوب خواهد شد.
چه عواملی باعث بروز برفک می‌شوند؟
قارچ‌ها بخشی عادی از سیستم گوارش همه‌ٔ ماست، اما در صورت وجود نداشتن تعادل می‌تواند باعث ایجاد عفونت شوند. مادران در دوران بارداری ممکن است یک عفونت قارچی واژن داشته باشند که از آن آگاه نباشند و گاهی تماس نوزادان هنگام عبور از مجرای زایمان هنگام زایمان طبیعی با این قارچ‌ها ممکن است باعث ایجاد برفک در دهان آنها شود.
همچنین آنتی‌بیوتیک‌های مصرف‌شده توسط شما پس از تولد نوزاد یا تجویزی توسط پزشک برای خود نوزاد نیز می‌تواند باعث افزایش بروز برفک شود، زیرا آنتی‌بیوتیک به شیر شما نیز راه پیدا می‌کند و باکتری‌های مفید را که کنترل‌کنندۀ قارچ‌هاست می‌کشد.
برخی مادران و کودکان عفونت را بین یکدیگر رد و بدل می‌کنند و به شکل تناوبی دچار برفک می‌شوند. به این معنا که در صورت شیر دادن مادر، کودک مبتلا می‌تواند برفک را به شما سرایت دهد که منجر به عفونت قارچی دردناکی روی نوک سینه‌های شما می‌شود و به درمان نیاز دارد. همچنین اگر شما شیردهی می‌کنید و در اثر مصرف آنتی‌بیوتیک عفونتی قارچی روی نوک سینه‌هایتان ایجاد شده است، می‌توانید برفک را به کودکتان منتقل کنید. از طرف دیگر، این امکان هست که هر دوی شما بدون عفونت بمانید، حتی در صورت شیر دادن به کودکی که برفک دارد. به همین ترتیب هم ممکن است کودک شیرخوارتان عفونت قارچی شما را نگیرد.
همچنین بعضی از کودکان و مادران بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی هستند. برخی فکر می‌کنند برفک می‌تواند در اثر مکیدن یک شیشه‌شیر یا پستانک به مدت طولانی نیز ایجاد شود. برخی دیگر فکر می‌کنند که نوک سینه‌ٔ تمیزنشده مقصر است. اما نوزادانی که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند و از پستانک استفاده نمی‌کنند نیز می‌توانند برفک بگیرند، بنابراین تشخیص یک علت واحد دشوار است.
برفک دهان کودک را چطور تشخیص دهید؟
اگر متوجه لایه‌ٔ سفیدی فقط روی زبان کودکتان شده‌اید، احتمالاً فقط باقی‌مانده‌ٔ شیر است، مخصوصاً اگر بتوانید آن را پاک کنید. اما اگر لکه‌های سفید یا زرد مخصوص و نشانهٔ برفک را در دهان یا گلوی کودک مشاهده می‌کنید، با پزشک کودک خود تماس بگیرید، به ویژه اگر این لکه‌ها دردناک به نظر می‌رسند. بیشتر نوزادان کوچک علائم برفک را نشان می‌دهند، اما کودکان بزرگ‌تر ممکن است هیچ علامتی نشان ندهند. برخی علائمی که ممکن است در کودکتان بروز کند شامل موارد زیر است:
- تکه‌های سفید رنگ و پنیرمانند در داخل لب‌ها و روی گونه‌ها
- گریه کردن هنگام شیردهی یا هنگام مکیدن پستانک یا شیشه‌شیر
- حساسیت پوستی قرمز تیره یا روشن در کشالۀ ران و زیر پوشک نوزاد
همچنین شما می‌توانید زمانی به برفک مشکوک شوید که کودکتان هنگام شیر خوردن از سینه، مکیدن پستانک یا شیشه‌شیر گریه می‌کند.
برفک چطور درمان می‌شود؟
اگر پزشک کودک تشخیص برفک بدهد، ممکن است یک داروی ضدقارچ خوراکی و احتمالاً نیستاتین تجویز کند که طبق دستور پزشک باید چند بار در روز و به مدت ۱۰ روز، این دارو را با ابزار همراه دارو یا انگشت تمیز خود روی لکه‌های سفید دهان کودک بمالید. داروی نیستاتین را پس از شیردهی برای نوزاد استفاده کنید تا مدت طولانی‌تری در دهان کودک باقی بماند. همچنین ممکن است بیشتر از یک هفته طول بکشد تا این دارو عفونت را از بین ببرد.
در مواردی که به نظر نمی‌رسد این عفونت رو به بهبود باشد، لازم است با پزشک کودکتان تماس بگیرید. برخی از نوزادان مبتلا به برفک، دچار یک عفونت قارچی در اطراف پوشکشان نیز می‌شوند. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک شما می‌تواند یک پماد ضدقارچ برای استفاده در آن ناحیه تجویز کند. شما نیز می‌توانید تمام اسباب‌بازی‌ها، پستانک‌ها و قطعات دستگاه شیردوش را نیز بعد از هر استفاده بشویید و در آب جوش به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید و سپس بگذارید در معرض هوا کاملاً خشک و سرد شود، تا از احتمال ابتلای مجدد شما یا کودکتان جلوگیری شود.
اگر به کودکی دچار برفک شیردهی می‌کنید، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که داروهای ضدقارچ را روی نوک سینه‌های خود بمالید تا شما و کودکتان عفونت را مکرراً بین خود رد و بدل نکنید. اگر به نظر نمی‌رسد عفونت هنوز درمان شده باشد، چون عود مجدد آن نسبتاً رایج است، باید دوباره با پزشک اطفال کودکتان صحبت کنید.
چطور از بروز برفک در کودک پیشگیری کنید؟
از آنجا که جرقه‌ٔ شروع برفک دهان نوزاد اغلب توسط آنتی‌بیوتیک‌ها زده می‌شود، هرگز این داروها را خودسرانه به کودک خود ندهید، مگر اینکه کاملاً زیر نظر پزشک تجویز شده باشد. یادتان هم باشد که آنتی‌بیوتیک‌ها روی عفونت‌های ویروسی بی‌اثر هستند.
تمیز کردن و ضدعفونی کردن پستانک نیز ممکن است کمک کند. برخی از پزشکان به مادران شیرده توصیه می‌کنند که بین وعده‌های شیردهی اجازه دهند نوک سینه‌هایشان با جریان هوا خشک شود تا به جلوگیری از برفک کمک کند.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
