روتاویروس در کودکان و پیشگیری با واکسن
تقریباً همه بچهها تا 5 سالگی به عفونت روتاویروس مبتلا شدهاند. روتاويروس يكي از شایعترین علل اسهال و عفونت شديد و علت بیآبی شدید بدن نوزادان و كودكان است. خوشبختانه واکسن برای کمک به محافظت از کودکان در مقابل روتاویروس وجود دارد.
علل
روتاویروس از طريق مدفوع افراد آلوده گسترش مییابد. هنگامیکه افراد پس از تعویض پوشک آلوده نوزاد دستهای خود را بهخوبی نمیشویند یا کودکان نوپا پس از استفاده از دستشویی دستهایشان را شستشو نمیدهند، میتوانند بهراحتی روتا ویروس را گسترش دهند. نوزادان و کودکان نوپا اغلب پس از دست زدن به شیء آلوده دستان خود را در دهان خود قرار میدهند و این باعث آلودگی میشود اما ویروس میتواند از طریق آب آلوده، غذا یا حتی گاهی حتی از طریق پخش قطرات سرفه به هوا انتقال یابد. اگرچه اولین مورد ابتلای کودک به روتاویروس شدید است اما اگر کودک دوباره آلوده شود علائم روتاویروس معمولاً بسیار ملایمتر میشود.
عوامل خطر
نوزادان و کودکان در بیشترین خطر ابتلا به عفونت روتا ویروس هستند. تا زمانی که کودکان به سن 5 سالگی برسند تقریباً همه آنها حداقل یکبار عفونت روتاویروسی را تجربه کردهاند. خطر ابتلا به اسهال روتاویروس شدید و کمآبی بدن در کودکان زیر 3 سال بیشتر است. اگرچه نوجوانان و بزرگسالان میتوانند عفونت روتاویروس را بگیرند اما علائم آنها معمولاً ملایمتر است. عفونت روتاویروس در زمستان شایعتر است.اما وجود واکسن روتاویروس در واکسیناسیون نوزادان و کودکان عوامل خطر این ویروس را کاهش می دهد.
علائم و نشانهها
علائم معمولاً دو یا سه روز پسازاینکه کودک آلوده شد، ظاهر میشود. کودکان مبتلابه عفونت روتاویروس دارای تب و تهوع و استفراغ هستند و اغلب به دنبال آن دلپیچه و اسهال را تجربه میکنند. کودکان ممکن است سرفه و آبریزش بینی نیز داشته باشند. هرچند بعضی از عفونتهای روتاویروس مثل ویروسهای دیگر ممکن است بهویژه در بزرگسالان علائم خاصی نداشته باشند یا بسیار کم باشند.
گاهی اوقات اسهال همراه با عفونت روتا ویروس بسیار شدید است که بهسرعت میتواند منجر به بیآبی کودک شود. علائم کمآبی بدن عبارتاند از تشنگی، عصبانیت، بیقراری، لتارژی، گودی چشم، خشکی دهان و زبان، خشکی پوست، کاهش ادرار و در نوزادان خشکی پوشک برای چندین ساعت.
روتاویروس چگونه گسترش مییابد؟
روتاویروس معمولاً از طریق ویروسهای موجود بر روی انگشتان دست و گاهی اوقات بر روی اسباببازیها و یا سایر اشیاء از دهان به بدن وارد میشود. میکروبها از طریق زیر گسترش مییابند:
- با دست زدن به دست کسی که عفونت دارد.
- با دست زدن به چیزی که توسط یک فرد مبتلابه عفونت لمس شده است، مانند اسباببازی، مبلمان و یا کانترتاپ. میکروبها میتوانند مدت زیادی بر روی سطوح زنده بمانند.
کودکان میتوانند روتاویروس را قبل و بعد از ایجاد علائم گسترش دهند. این بیماری معمولاً بین 1 تا 3 روز پسازآنکه کسی در معرض ویروس قرار میگیرد شروع میشود. کودکانی که قبلاً آلودهشدهاند ممکن است دوباره آلوده شوند. معمولاً بیماری پس از اولین ابتلا شدت کمتری دارد.
تشخیص
ممکن است پزشک خون، ادرار یا مدفوع فرزندتان را آزمایش کند تا اطمینان حاصل شود که اسهال توسط روتاویروس و نه باکتری دیگری ایجادشده است. ازآنجاییکه آنتیبیوتیکها در برابر بیماریهای ناشی از ویروسها مؤثر نیستند پزشک آنتیبیوتیکها را برای درمان عفونت روتا ویروس تجویز نمیکند.
درمان
روتاویروس عفونت ویروسی است، بنابراین با آنتیبیوتیک درمان نمیشود. با این وجود عفونت باید از نزدیک تحت نظارت باشد، زیرا در کودکان، اسهال میتواند باعث کمآبی بدن شود. ثبت زمان تعداد دفعاتی که کودک شما ادرار کرده است و در میان گذاشتن آن با پزشک در درمان بیآبی بدن مفید خواهد بود. نوزادان باید حداقل هر 6 ساعت یکبار ادرار داشته باشند و نوزادان بزرگتر باید حداقل هشت ساعت یکبار ادرار کنند. اگر فکر میکنید که فرزند شما دچار بیآبی بدن است از پزشک کمک بگیرید.
مایعات داخل وریدی IV
نوزاد یا کودک نوپا که دچار بیآبی متوسط یا شدید شده است ممکن است در بیمارستان با مایعات داخل وریدی (IV) درمان شود تا سطح مایع و نمک بدن به حالت طبیعی برسد. نوزادان بزرگتر میتوانند در خانه درمان شوند.
درمان خانگی
برای جلوگیری از کمآبی بدن کودک از پزشک در مورد آنچه کودک شما باید بخورد و بنوشد، سؤال کنید. پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که نوشیدنیهای خاص را برای تأمین مایعات بدن کودک استفاده کنید، بهخصوص اگر اسهال بیش از 2 تا 3 روز طول بکشد.
بهطورکلی، کودکان مبتلابه اسهال خفیف که دچار بیآبی نشدهاند باید به مصرف خوراکیهای معمولی ادامه دهند، اما باید مایعات بیشتری بخورند. آبمیوهها و نوشیدنیهای ملایم میتواند اسهال را بدتر کند و باید از آن اجتناب کرد. افرادی که دچار کمآبی خفیف و متوسط میشوند باید مقداری داروی خوراکی برای رفع بیآبی را دریافت کرده و بعد از بهبود غذاهای معمولی مصرف کنند. كودكانی كه از شیر مادر تغذیه میکنند باید همچنان از طریق شیر مادر تغذیه كنند.
کودکانی که استفراغ میکنند، نیاز به خوردن مقادیر کمتری غذا دارند. به توصیه پزشک خود توجه کنید و داروهای بدون نسخه را برای درمان استفراغ یا اسهال خریداری نکنید مگر اینکه پزشک شما آنها را تجویز کند.
چگونگی جلوگیری از عفونت
تقریباً اجتناب از روتاویروس غیرممکن است زیرا این بیماری بسیار مسری است. شما میتوانید با تشویق کودک خود به شستن دستهایش پس از دستشویی و قبل از خوردن احتمال ابتلا را کاهش دهید. دستان خود را هم دائماً شستشو دهید. در اینجا راهنماییهایی برای شستن دست بیان میشود:
- از آب گرم استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که برای فرزندانتان خیلی گرم نیست.
- استفاده از صابون را برای 10 تا 15 ثانیه ادامه دهید یا بهاندازه کافی طولانی باشد تا ABC را بخوانید. صابون را بین انگشتان، زیر ناخن، و بر روی مچ دست بزنید
- دستها را بشویید و آنها را با یک حوله پاک تمیز کنید.
واکسن روتاویروس
دو واکسن روتاویروس مجاز برای واکسیناسیون نوزادان وجود دارد:
- (RotaTeq® RV5)در 3 دوز در سن 2، 4 و 6 ماهگی تزریق میشود.
- (Rotarix ® RV1) در 2 دوز در 2 و 4 ماهگی داده میشود.
این واکسنها معمولاً با واکسنهای دیگر کودک باهم تزریق میشوند، اما 6 هفته زودتر هم میتوانند تزریق شوند. نوزادان باید اولین دوز را قبل از 15 هفتگی دریافت کنند، اما گاهی اوقات تا 20 ماهگی به آنها داده میشود. تمام دوزها باید تا 8 ماهگی (32 هفتگی) تکمیل شود. هر دو واکسن خوراکی هستند. واکسن روتاویروس ممکن است همزمان با سایر واکسنهای دوران کودکی تزریق شود.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دورهای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دورهای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506