اسهال در کودکان،علل و راههای درمان آن

اسهال کودکان یکی از بیماری‌های رایج دوران کودکی است که به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد و راه‌های درمان مختلفی دارد. در این مطلب قصد داریم درباره علت‌های ایجاد اسهال در کودکان و راه‌های درمان آن بیشتر صحبت کنیم و ببینیم چه موقع نیاز است که با متخصص اطفال تماس بگیریم.

اسهال چیست؟

اسهال یکی از راه‌های بدن برای رهایی از میکروب ها بوده و بیشتر وقت ها ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد. اسهال همراه با تب، حالت تهوع، استفراغ، خستگی، کم آبی و حتی بثورات پوستی ایجاد می شود.

برخی از شایع ترین دلایل اسهال کودکان عبارتند از:

عفونت حاصل از ویروس هایی مانند روتاویروس، باکتری هایی مانند سالمونلا و به ندرت انگل هایی مانند ژیاردیا.

ویروس ها شایع ترین علت اسهال کودکان محسوب می‌شوند. علائم عفونت گاستروانتریت ویروسی اغلب شامل استفراغ، درد معده، سردرد و تب همراه با مدفوع شل یا آبکی است.

به هنگام درمان گاستروانتریت ویروسی که می تواند بین ۵ تا ۱۴ روز بیانجامد از دست دادن آب بسیار مهم است. به نوزادان و کودکان کم سن شیر مادر بیشتر یا محلول ORS بدهید. آب به تنهایی سدیم، پتاسیم و سایر مواد مغذی کافی برای با اطمینان محافظت کردن از کودکان کم سن را ندارد. حتما با پزشک کودک خود در مورد میزان مایعاتی که کودک شما نیاز دارد، چگونگی اطمینان از اینکه کودک این مایعات را دریافت می کند، چگونه باید مایعات را به او داد و چگونه مراقب کم آبی بود صحبت کنید.

کودکان بزرگتری که اسهال دچار اسهال می‌شوند، می توانند برای حفظ آب بدن هر چیزی از جمله ORS یا محصولات با نام های تجاری (نام آنها معمولاً به lyte ختم می شود) بخورند. بستنی یخی نیز می تواند راه خوبی برای دادن مایعات به کودکی که استفراغ داشته و باید آرام آرام آب بدنش افزایش یابد، باشد. اگر اخیراً به خارج از کشور سفر کرده اید و علائم بیش از دو هفته طول کشید، حتما با پزشک مشورت کنید؛ ممکن است نیاز باشد که مدفوع کودک شما آزمایش شود.

داروهایی مانند مسهل ها و آنتی بیوتیک ها می‌توانند در کودکان نیز مانند بزرگسالان ایجاد اسهال کنند. برای اسهال خفیف ناشی از دارو، بدن کودک خود را برای اطمینان آبرسانی کنید. اگر دوره ای از آنتی بیوتیک ها باعث اسهال کودک شما شده است، حتما دارو را ادامه دهید و با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک ممکن است توصیه کند دوز را کاهش داده، رژیم غذایی را تغییر داده، یک پروبیوتیک به وی داده یا نوع آنتی بیوتیک را عوض کند.

مطالعات نشان می‌دهد که ماست با کشت زنده یا پروبیوتیک می‌تواند به کاهش اسهال ناشی از آنتی بیوتیک ها کمک کند. کشت باکتری و پروبیوتیک ها به تقویت باکتری های سودمند روده که با آنتی بیوتیک ها کشته شده اند کمک می کند.

مسمومیت غذایی نیز می تواند در کودکان اسهال ایجاد نماید. علائم معمولاً به سرعت بروز می کند، ممکن است شامل استفراغ بوده و در طی ۲۴ ساعت برطرف می شوند.

درمان اسهال با مسمومیت غذایی همانند اسهال ناشی از عفونت است: آب بدن کودک خود را تأمین کرده و هر سوالی که دارید از پزشک وی بپرسید.

از دیگر دلایل اسهال می توان به بیماری روده تحریک پذیر، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، آلرژی غذایی و سلیاک اشاره کرد. اگر مطمئن نیستید که چه عواملی باعث ایجاد اسهال کودک شما شده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

شناخت کم آبی بدن در زمان اسهال کودکان

کم آبی یکی از نگران کننده ترین عوارض اسهال در کودکان است. اسهال خفیف معمولاً باعث از دست دادن قابل توجه مایعات نمی شود، اما اسهال متوسط یا شدید می تواند.

کم آبی شدید خطرناک است؛ چون می تواند باعث تشنج، آسیب به مغز و یا حتی مرگ شود. علائم کم آبی را بشناسید. اگر کودکتان این علائم را دارد با پزشکتان تماس بگیرید:

• سرگیجه و احساس سبکی در سر
• دهان خشک و چسبنده
• ادرار زرد تیره یا ادرار بسیار کم یا عدم ادرار
• اشک کم یا عدم وجود اشک به هنگام گریه کردن
• پوست سرد و خشک
• کمبود انرژی

چه موقع با پزشک در مورد اسهال کودکتان تماس بگیرید؟

اسهال در کودکان معمولاً طی چند روز از بین می رود، اما می تواند منجر به عوارض شود. اگر فرزند شما هر یک از این علائم را دارد، منتظر نمانید و از پزشک کمک بگیرید.

اگر کودکتان این علائم را دارد با پزشک تماس بگیرید:

• آنقدر ضعیف است که نمی تواند بایستد
• دچار گیجی شده

اگر کودکتان این علائم را دارد بلافاصله با پزشک تماس بیرید:

• بسیار بیمار به نظر می رسد
• بیش از سه روز اسهال داشته است
• سنش کمتر از ۶ ماه است
• استفراغ سبز یا زرد خونی دارد
• نمی تواند مایعات را در معده خود حفظ کرده یا بیش از دو بار استفراغ کرده است
• تب دائمی دارد یا زیر ۶ ماه سن داشته و تبی بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد (تعیین شده توسط دماسنج مقعدی) دارد
• کم آب به نظر می رسد
• مدفوعش خونی است
• سنش زیر یک ماه بوده و سه بار یا بیشتر اسهال داشته
• در هشت ساعت بیش از چهار مدفوع اسهالی داشته و به اندازه کافی مایعات نمی نوشد
• سیستم ایمنی ضعیفی دارد
• بثورات پوستی دارد
• بیش از دو ساعت معده درد دارد
• اگر نوزاد است ظرف ۶ ساعت و اگر کودک است ظرف ۱۲ ساعت ادرار نداشته است

با توجه به حساس بودن بدن نوزادان و کودکان خردسال، کم آبی در اثر اسهال می‌تواند اثرات منفی روی سلامت کودک دلبند شما بگذارد، بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت هرگونه مشکل غیرطبیعی از جمله مدفوع خونی، استفراغ و بثورات پوستی حتما با متخصص اطفال مشورت کنید.

دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی

از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب  عبارتند از:  معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان

خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و  مشاوره آنلاین

آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف

شماره تماس:021-66602506