بینایی سنجی کودکان چرا مهم است؟ چون اگر بینایی آنها دچار مشکل شود، بر رشد، یادگیری در مدرسه و بازی‌های ورزشی این کودکان تاثیر خواهد گذاشت. این عوامل، اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان را تعیین می‌کند.
والدین نقش مهمی را در رشد و سلامت کودکان ایفا می‌کنند. زیرا کودکان بیشتر از بزرگسالان نیازمند مراقبت‌های مختلف چشم هستند. بسیاری از والدین به اشتباه تصور می‌کنند که اگر فرزندشان از بینایی خود شکایتی ندارد، دیگر دلیلی برای مراجعه به پزشک وجود ندارد. در حقیقت، بچه‌ها تمایلی به شکایت ندارند. زیرا از آنچه باید ببیند، آگاهی ندارند. آنها به سادگی به عوامل مختلف از جمله دید کم، عادت می‌کنند.
عدم آگاهی و تجربه کودکان از دنیای اطراف باعث می‌شود که آنها در رابطه به مشکلات سلامتی خود، توجه کافی را انجام ندهند. در این مواقع، هوشیاری پدر و مادر در کشف مشکلات فرزندشان تاثیر بسزایی دارد. معاینه به موقع نوزادان و کودکان حائز اهمیت است. زیرا برخی از مشکلات در این مواقع روی بینایی فرزندانتان تاثیر خواهد گذاشت.
چرا باید معاینات بینایی کودکان را منظم انجام دهیم؟
همانطور که اشاره شد، بینایی سنجی کودکان تاثیرات زیادی را بر سلامت چشم کودک شما می‌گذارد. انجام به موقع این معاینات، فکر شما را از وجود هرگونه مشکل بینایی در فرزندتان، راحت می‌کند. به عنوان مثال، اگر این اقدامات انجام نشود، کودکان در روند یادگیری دروس در مدرسه دچار مشکل می‌شوند. زیرا در هنگام آموزش، مطالبی که بیان و نوشته می‌شود را به درستی نمی بیند. بنابراین، از نظر درسی افت می‌کند. یکی از مسائلی که ممکن است کودک شما به آن دچار شود، مشکلات بینایی است.
برای جلوگیری از بروز هرگونه اختلال در بینایی کودکتان، بهتر است از سنجش بینایی استفاده کنید. این آزمایش برای تشخیص سلامتی چشمان کودک بسیار مهم است. همچنین معاینات چشم صرفا راهی برای شناخت نیاز فرزند شما به عینک نیست. این معاینات به عنوان مراقبت‌های پیشگیرانه انجام می‌شود.
برای آنکه فرزندتان در دوران مدرسه دچار مشکل نشود، بهتر است این سنجش را قبل از ورود او به مدرسه نیز انجام دهید. تست بینایی برای بررسی موارد زیر انجام می‌شود:
- بینایی عالی در هر مسافت
- مهارت‌های کلی چشم
- حرکت راحت چشم‌ها
- مهارت در تمرکز راحت
زمان انجام آزمون بینایی سنجی کودکان
بهتر است معاینات جامع چشم را از سن ۱ سالگی تا قبل از مهدکودک به طور مرتب انجام دهند. متخصصان کودک درست پس از تولد و در چندسال اول زندگی معاینات محدودی انجام می‌دهند. این معاینات، انواع ناهنجاری‌های موجود در رفلکس نور از مردمک و همچنین تراز چشم را تشخیص می‌دهند. این تست‌ها در این گونه کودکان انجام می‌شوند:
- خواهر یا برادری داشته باشند که تنبلی چشم یا مشکلات دیگری دارد
- مشکل خاصی توسط پزشک تشخیص داده شود
- والدین به بینایی کودک خود اطمینان نداشته باشند
همچنین ممکن است کودک شما دارای علایم واضحی نباشد، اما هنوز هم در بینایی خود مشکل داشته باشد. در نتیجه، انجام معاینات منظم، امری ضروری است.
هنگام برنامه ریزی برای معاینه چشمان فرزند خود، زمانی را انتخاب کنید که خوشحال و هوشیار باشد. نحوه انجام معاینات چشم بستگی به سن فرزند شما دارد. اما به طور کلی این تست شامل سنجش بینایی، تعیین نیاز به عینک، آزمایش تراز چشم، ارزیابی سلامت چشم و در صورت لزوم تجویز عینک است.
غربالگری‌های بینایی، مانند آزمایش نمودار چشم، نشان‌دهنده نحوه بینایی کودک است. در کودکان بین ۳ تا ۵ سال، حد بینایی با استفاده از تصاویر، حروف یا اعداد آزمایش می‌شود. قدرت بینایی از راه دور به صورت کسری نظیر ۲۰/۲۰ نوشته می‌شود. (بیشتر نمودارهای سنجش بینایی از فاصله ۲۰ فوت خوانده می‌شوند.) این روش یکی از موثرترین راه‌ها برای یافتن مشکلات بینایی کودکان است. برخی از پزشکان، از دستگاه‌های عکس‌برداری و دوربین برای شناسایی انحراف و سایر ناهنجاری‌های چشم استفاده می‌کنند و اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان را بالا می‌دانند.
چه زمانی کودک شما به معاینات بیشتری احتیاج دارد؟
در موارد زیر بهتر است به چشم‌پزشک اطفال مراجعه کنید:
- قدرت بینایی در ۳ سالگی کمتر از ۵0/20 باشد
- قدرت بینایی در ۴ سالگی کمتر از ۴۰/۲۰ باشد
- قدرت بینایی در ۵ سالگی کمتر از ۳۰/۲۰ باشد
بینایی کودکان باید در هر سنی باید با استفاده از روش نگاه ترجیحی و روش‌های دیگر موردبررسی قرار گیرد. ارزیابی مشکلات بینایی کودکان توسط متخصص چشم اطفال انجام می‌شود. در ادامه به بررسی تنبلی چشم کودکان می پردازیم.
تنبلی چشم
چشم تنبل یا آمبلیوپی شرایطی است که یک چشم کودک در آن ضعیف است. اگرچه ظاهر چشم طبیعی است، اما بینایی آن دچار مشکل می‌شود. اگر این شرایط باعث شود کودک به چشم دیگر فشار بیشتری آورد، موجب ضعیف شدن چشم دیگر می‌شود.
آمبلیوپی ممکن است از انحراف چشم نیز نتیجه شود. مغز تصاویری را از بین میبرد تا از دید مضاعف جلوگیری کند. زیرا این تصویر روی تصویر دیگر قرار می‌گیرد. با گذشت زمان، بخشی از مغز که تصویر را از چشم منحرف دریافت می‌کند، توانایی دید اهداف کوچک را از دست می‌دهد و بینایی آن چشم کاهش می‌یابد. این حالت، آمبپلویی استرابیسم نامیده می‌شود.
این بیماری همچنین ممکن است توسط آستیگماتیسم نیز ایجاد شود. مغز کودک از تصویری شفاف‌تر و با خطای کمتر استقبال می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که کودک از چشم دیگر کمتر استفاده کند. اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان، در این مواقع مشخص می‌شود. آمبلیوپی توسط موارد زیر درمان می‌شود:
- درمان مشکل چشم با عینک یا جراحی
- با استفاده از قطره
این بیماری در هشت سال اول زندگی کودک قابل برگشت است. اما بهتر است خیلی زود درمان شود. هر چه کودک در ابتدای درمان سن کمتری داشته باشد، سریع تر بهبود پیدا می‌کند.
چه زمانی جراحی لازم است؟
جراحی استرابیسموس برای صاف کردن چشم‌های منحرف و برای درمان استفاده از یک چشم مورداستفاده قرار می‌گیرد. در بیشتر موارد، انحرافات مداوم و مکرر با جراحی بهتر درمان می‌شوند. کودکان مبتلا به این بیماری در وهله اول بهتراست با استفاده از عینک درمان شوند. انجام جراحی‌های این چنینی درد زیادی ندارد و کودکان طی چند روز به طور کامل بهبود می‌یابند و به انجام فعالیت‌های روزمره خود مشغول می‌شوند.
با انجام تست در برخی مراکز، قبل از مراجعه به پزشک نتیجه و تاریخچه فرم را در سایت مشاهده کنید. این فرم شامل تاریخ تولد فرزندتان، وزن آنها هنگام تولد و موارد این چنینی است. چشم‌پزشک، سوالاتی در رابطه با سابقه پزشکی فرزند شما از جمله داروهای مصرفی یا حساسیت‌های او می‌کند. اگر کودک شما دارای موارد زیر است، به پزشک مربوطه اطلاع دهید:
- مالش مکرر چشم
- عدم حفظ تماس چشمی
- مهارت ردیابی ضعیف
- چشمک زدن بیش از حد
در نهایت، هر گونه مشکل در بینایی وی و مهارت‌های مربوط به آن در مدرسه را نیز اطلاع دهید. فراموش نکنید که باید سابقه‌های خانوادگی در این زمینه را نیز با متخصص چشم در میان بگذارید.
آیا در صورت قبولی در آزمون بینایی در مدرسه، فرزند من باز هم به معاینه چشم احتیاج دارد؟
در جواب باید بگوییم بله. حتی اگر فرزند شما در آزمون بینایی خود، بدون مشکل بوده است؛ باز هم به معاینه توسط چشم‌پزشک احتیاج دارد. زیرا اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان زیاد است. آزمایش بینایی کودکان در مدرسه، همانند معاینات جامع چشم آنها نیست. معاینات قبل از مدرسه، تنها قادر به تشخیص نیاز کودکان به عینک یا لنز است. اما مشکلات دیگر بینایی به راحتی قابل تشخیص نیست.
سنجش بینایی نوزادان
مشکل اصلی در ارزیابی بینایی نوزادان این موضوع است که ابزار مورداستفاده با انواع دیگر آن تفاوت دارد. به دلیل عدم بلوغ سیستم بینایی نوزادان و ماهیت رشد آن در ماه‌های اول پس از تولد، بایستی نکاتی را در این رابطه در نظر گرفت. در مرحله اول، نتایج بدست آمده باید با داده‌های متناسب با همان دوران موردبررسی قرار گیرد. نکته بعدی این است که نتایج ارزیابی‌های انجام‌شده در دوران نوزادی ممکن است با بینایی فرزندتان در دوران‌های دیگر تفاوت داشته باشد. نوزادی که در اوایل دچار مشکلات بینایی است، شاید پس از مدتی از این مشکلات رها شود. باید تا ۶ ماهگی از نظر توانایی تمرکز، تشخیص رنگ و درک عمق در حال پیشرفت باشند. برای ارزیابی روند بینایی کودک، پزشک به طور معمول از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- تست حساسیت به نور: این روش ارزیابی می‌کند که در صورت وجود یا عدم حضور نور، مردمک چشم به درستی باز و بسته می‌شود.
- آزمایش قدرت ردیابی: این راه تعیین می‌کند که قدرت چشم کودک شما در تثبیت و دنبال کردن اجسام نورانی هنگام حرکت چگونه است. (نوزادان باید پس از تولد قدرت تثبیت بر اجسام را داشته باشند و تا ۳ ماهگی شی نورانی را ردیابی کنند.)
- استفاده از نگاه ترجیحی: این روش شامل استفاده از کارت‌هایی است که موجب جلب توجه نوزاد و ارزیابی او در این مورد می‌شود.
تست بینایی برای کودکان پیش دبستانی
بین دوران نوزادی و پیش دبستانی، مهارت‌های شناختی و بینایی کودک دچار تغییرات و پیشرفت چشمگیری می‌شود. در نتیجه، اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان پررنگ‌تر می‌شود. ابزارهایی که در این دوران برای ارزیابی بینایی کودکان مورداستفاده قرار می‌گیرد، بسته به توانایی‌های شناختی متفاوت است. سنجش بینایی برای ورود کودکان به مدرسه و اطمینان از عدم وجود مشکل در بینایی آنان ضروری است. برخی از تست‌هایی که برای کودکان خردسال مورداستفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
- نمادهای LEA برای خردسالان مشابه تست‌های دیگر با استفاده از نمودارهای حروف است. با این تفاوت که در این نمودارها به جای حروف، اشکال مختلف قرار گرفته است.
- رتینوسکوپی آزمایشی است که شامل تابش نور به چشم‌ها جهت مشاهده بازتاب از شبکیه چشم است. این آزمایش به شما کمک می‌کند از هرگونه چسبندگی عدسی یا انحراف چشم، اطلاع پیدا کنید.
- تست استریوپسیس نقطه تصادفی، با استفاده از الگوهای ویژه و عینک ۳ بعدی برای اندازه گیر‌ی چگونگی عملکرد چشمان فرزند شما مفید است.
کودکان در سن مدرسه
به طور کلی، کودکان با هوش معمولی که به سن ۵ تا ۶ سال رسیده اند، با همان روش‌هایی که برای ارزیابی عملکرد بینایی در بزرگسالان استفاده می‌شود، آزمایش شوند. بنابراین، مقایسه نتایج کودکان در سن مدرسه، با داده‌های کودکان عادی بسیار مهم است.
نکاتی که قبل از انجام معاینات چشم کودکان باید در نظر بگیرید
همانطور که می‌دانید اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان، در سلامتی چشمان آنها مشخص می‌شود. در نتیجه در انجام این معاینات باید نهایت دقت را به خرج دهید. علاوه بر آن، جهت بهتر انجام شدن این معاینات باید به نکات محدودی توجه کنید که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
- به معاینات مدرسه متکی نباشید: اگر مشکلی در رابطه با بینایی فرزندتان مشاهده کردید، به آزمایش‌های انجام‌شده مدرسه اعتماد نکنید. زیرا در این آزمایش هاتمام مشکلات موجود در چشمان کودکتان قابل شناسایی نیستند.
- سابقه بیماری خانوادگی خود را در نطر بگیرید: اگر نگران بینایی کودک خود هستید، بایستی نسبت به سابقه‌های بیماری بینایی توجه نشان دهید. زیرا این سابقه ها تاثیر زیادی بر سلامت چشمان کودک شما خواهد داشت.
- مراجعه به متخصص چشم: همانطور که می‌دانید، متخصص چشم اطفال آموزش‌های ویژه‌ای را به شما برای مراقبت از چشمان کودکان می‌دهد. علاوه بر آن، با استفاده از ابزارها و آزمایشات مختلف، مشکلات بینایی فرزندتان را مشخص می‌کند. در نتیجه، شما را در روند مراقبت از چشم فرزندتان یاری می‌کند.
- به غرایز خود اعتماد کنید: اکثر والدین از تمام حرکات کودک خود و تفاسیر آنها آگاه هستند و فرزند خود را به بهترین وجه می‌شناسند. در حقیقت، والدین اولین کسانی هستند که از مشکلات کودک خود باخبر می‌شوند. در رابطه با علایمی که فکر می کنید در سلامتی کودکتان موثر است سخن بگویید و از او راهنمایی بخواهید.
در بینایی سنجی کودکان چه اتفاقی می افتد؟
بسته به سن و مرحله رشد فرزند شما، مراحل مختلفی انجام می‌شود. تمام این معاینات بدون درد و به سرعت انجام می‌شوند. پس نگران وضعیت کودک خود نباشید. نتایج غربالگری بینایی به تشخیص نیاز کودک شما به عینک یا لنز کمک می‌کند. علاوه بر مشکلات نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، مشکلات مشترک اغلب بچه‌ها شامل موارد زیر است:
- دید محیطی
- بینایی رنگ
- هماهنگی دست و چشم
- مهارت‌های ردیابی
اکثر متخصصان با چک کردن اطراف چشم و داخل آن، سلامت چشم‌ها را بررسی می‌کنند. در صورت لزوم، شبکیه و عصب بینایی کودک شما نیز معاینه می‌شود. اگر فرزندتان از عوامل خطرناک مانند تولد زودرس، سابقه بیماری چشمی خانوادگی، تاخیر در رشد، مصرف داروهای خاص و بیماری سیستمیک یا آسیب دیدگی چشم قبلی برخوردار است، با پزشک در میان بگذارید. هر چه اطلاعات بیشتری در اختیار پزشک معالج بگذارید، مشکلات را دقیق‌تر تشخیص می‌دهند و درمان می‌کنند.
علائم هشداردهنده چیست؟
متخصصان چشم والدین را به انجام مرتب معاینات چشم تشویق می‌کنند. همچنین اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان را بسیار زیاد می‌دانند. گاهی اوقات برخی از نشانه‌های هشداردهنده وجود دارد که شما را متوجه نیاز کودک به معاینات را مشخص می‌کند. برای آگاهی از این علایم، موارد زیر را به دقت مطالعه کنید:
- نوسان بیش از حد چشم‌ها
- چشمک زدن بیش از حد
- چرخاندن و یا کج کردن سر
- بستن یک چشم برای دیدن
- مالش مکرر چشم
- توجه کم
- عدم توانایی در نگاه کردن خیره
- عدم تمایل برای خواندن مطالب
- افتادگی پلک
- ضعف در ردیابی اجسام
- چشم‌های قرمز، خشک یا پراشک
شرایط غیرعادی و ناهنجاری‌های موجود در بینایی کودکان، قادر به از بین بردن بینایی آنها است.
آیا بینایی کودکان بهبود می‌یابد؟
بینایی کودکان به طور دائم در حال تغییر است و با گذشت زمان، دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. فرزند شما در ابتدای تولد از بینایی کمتری بهره میبرد، اما این روند صعودی است و پس از مدتی بهبود می‌یابد. در این مواقع، به اهمیت سنجش بینایی چشم کودکان پی می بریم.
برای بررسی این موضوع که روند بهبودی بینایی فرزندان شما چگونه است، بایستی به طور مرتب از سنجش بینایی استفاده کنید. همزمان با انجام این معاینات، انجام برخی از کارها شما را در بهبود بینایی فرزندتان کمک می‌کند. در ادامه برخی از این توصیه‌ها را برای شما ذکر کرده‌ایم.
بازی کردن خارج از خانه
مطالعه‌ای جدید نشان داده است که بازی کردن بیرون از خانه برای کودکان نزدیک بین مفید است. صرف زمان بیشتر در خارج از خانه، نیاز فرزندان به لنزها را کاهش خواهد داد. محققان همچنین دریافتند که هر ساعت اضافی که در خارج از خانه سپری شود، خطر ابتلا به نزدیک بینی را تا ۲ درصد کاهش می‌دهد. کودکانی که زمان کمتری را در خانه می‌گذرانند، مشکلات بینایی کمتری نسبت به دیگر بچه‌ها دارند.
اسباب‌بازی در بینایی کودکان موثر است
اسباب‌بازی‌ها و بازی‌ها باعث تقویت بینایی کودک می‌شوند. بازی‌ها را بر اساس سن و علایق فرزندتان انتخاب کنید. زیرا آنها به بهبود مهارت‌های هماهنگی چشمان کودک کمک می‌کنند و منجر به عملکرد تحصیلی و ورزشی بهتر می‌شود. همچنین به تقویت توانایی ردیابی بچه‌ها نیز کمک می‌کنند.
از دستگاه‌های دیجیتال کمتر استفاده کنید
حدود 83% از کودکان بین ۱۰ تا ۱۷ سال، بیش از سه ساعت در روز را صرف کار با دستگاه‌های دیجیتالی می‌کنند. استفاده بیش از حد از این موارد، منجر به افزایش فشار به چشم‌ها می‌شود که در نهایت موجب خستگی چشم و سردرد خواهند شد.
نتیجه
یکی از عوامل موثر در سلامتی کودکان، بینایی آنها است. برای کنترل سلامت کودکان بایستی به معاینات مداوم و مرتب اقدام کنید. سنجش‌های مدرسه برای تشخیص مشکلات بینایی فرزندان شما کافی نیستند. در نتیجه، بهتر است از معاینات منظم و سنجش بینایی چشم کودکان استفاده کنید. با برنامه ریزی مناسب و توجه به نکات گفته‌شده در این متن، به سلامت چشمان کودک خود کمک کنید.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
