زخم های گوارشی در کودکان، علائم و راههای درمان آن

لطفا سلب مسئولیت در انتهای این صفحه را بخوانید.

منظور از زخم های گوارشی، زخم های معده یا اثنی عشر است که نتیجه نهایی التهاب ناشی از عوامل محافظتی در معده یا اثنی عشر با عوامل سمی است  و در اصطلاح علمی زخم پپتیک نامیده می شود ، در واقع ‏شدت ان از التهاب معده یا اثنی عشر بیشتر است.

زخم های پپتیک  معمولاً ضایعات عمیق مخاطی بوده  و در انحنای کوچک معده و یا در ابتدای اثنی عشر دیده می شود. بنظر میرسد بروز زخم های گوارشی در کودکان کمتر از بزرگسالان است، این زخم ها را به انواع اولیه و ثانویه تقسیم می کنند. زخم های اولیه معمولاً در اثنی عشر بوده و بصورت  مزمن است ، اما زخم های ثانویه به صورت حاد تر وجود می آیند و معمولا در  معده دیده می شود. زخم های اولیه معمولاً با میکروب معده همراه هستند، اما زخم های ثانویه می توانند ناشی از برخی عوامل مثل عفونت های شدید، استرس مثلا بدنبال بستری در بخش های مراقبت ویژه  نوزادان و یا کودکان، نتیجه مصرف بعضی از داروها مثل آسپرین؛ ایبوپروفن و…. یا به علت بعضی از حالات افزایش ترشح اسید بوجود بیایند.

علائم بیماریهای زخم پپتیک بر اساس سن بیمار کاملا متفاوت است، در نیمی از کودکان  داخل استفراغ یا داخل مدفوع خون ( مخفی) دیده می شود، کودکان سنین دبستانی و در سنین نوجوانی  معمولاً با علامت درد بالای ناف و حالت تهوع شبیه بالغین مراجعه می کنند. تظاهراتی مثل سوهاضمه، احساس پری و نفخی و یا درد شکم در ناحیه بالای ناف در کودکان بزرگتر دیده می شود. شیرخواران و کودکان خردسال معمولا با علائمی مثل اشکال در تغذیه؛ استفراغ؛ حملات گریه ، دفع خون مخفی در مدفوع یا استفراغ مراجعه می کنند. در دوران نوزادی سوراخ شدن معده میتواند از اولین علایم باشد.

بیشتر بخوانید: علت اسهال و استفراغ در کودکان و درمان آن

علایم بالینی

نشانه های مشخصه زخم پپتیک که شامل درد ناحیه بالای ناف و بهبودی  پس از غذا خوردن باشد، فقط در تعداد کمی از کودکان دیده می شود. بسیاری از کودکان هم از دردهای مبهم شکمی که محل آن بخوبی مشخص نیست و ممکن است در اطراف ناف باشد شکایت می کنند و البته برعکس نیز تعداد زیادی از کودکان دچار درد و ناراحتی در اطراف ناف هستند اما زخم پپتیک ندارند.

خون دفع شده در مدفوع معمولا مخفی بوده و به چشم دیده نمی شود اما اگر میزان ان زیاد باشد و یا حرکات روده سریع باشد ممکن است بصورت دفع خون روشن از مقعد باشد.

درد در کودکان و نوجوانان برخلاف بالغین که تیز یا سوزشی است ، بصورت مبهم یا ممتد بوده  و می تواند چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد. بیماران بطور مکرر دچار تشدید و یا تخفیف بیماری می شوند که میتواند هفته ها تا ماه ها ادامه  یابد. در کودکان بزرگتر  درد های شبانه ای که آن ها را از خواب بیدار می کند شایع است. شرح حال درد مشخص زخم که پس از مصرف آنتی اسیدها سریعا بهبودی یابد در کمتر از یک سوم کودکان دیده می‌شود. بسیار به ندرت در بیمارانی که خونریزی دارند اگر زخم به داخل حفره شکم نفوذ کند، عوارض خطرناک دیده می شود، اگر التهاب زخم نیز گسترده باشد می تواند باعث انسداد حاد یا مجرای خروجی معده بشود.

تشخیص زخم های گوارشی

مشاهده تصویری داخلی سیستم گوارش فوقانی؛ یا به اصطلاح مرسوم آندوسکوپی روش انتخابی تایید تشخیص بیماری زخم پپتیک است.  این روش را  می توان در تمام سنین کودکان و نوجوانان، توسط  متخصص گوارش کودکانی که در این زمینه تجربه و مهارت کافی داشته باشد، انجام داد. در این حالت از داخل مری، معده و اثنی عشر مشاهده مستقیمی وجود داشته و هر گونه ضایعه خاصی دیده می شود ؛ در صورت نیاز  می توان همزمان نمونه گیری انجام داده و همچنین برای میکروب معده (اچ. پیلوری ) بررسی های لازم انجام خواهد گرفت.

میکروب معده (اچ. پیلوری) از شایعترین عفونتهای باکتریایال در انسان است، گرچه راه  اکتساب و انتقال آن مشخص نیست اما بنظر می رسد از طریق مدفوعی -دهانی و یا دهانی- دهانی باشد.  وضعیت اجتماعی اقتصادی پایین خانواده  و یا درگیری سایر افراد خانواده در شیوع ان موثر است.  بسیاری از مواقع کودکان دارای عفونت با این میکروب؛ بدون علامت هستند؛  اما اگر علامت دار باشند درد شکم؛ استفراغ، کم خونی های مقاوم و یا تاخیر رشد دیده می شود.

بیشتر بخوانید: یبوست در کودکان، علت و راههای درمان آن

درمان زخم های گوارشی

اقدامات درمانی در صورت وجود خونریزی حاد، شامل کنترل نبض؛ فشارخون و وضعیت خونریزی است که گاهی علاوه بر مایع ودرمانی به تزریق خون نیز نیاز می باشد.‌

پس از به ثبات رسیدن وضعیت بالینی بیمار بایستی  برای تعیین منشا خونریزی و درمان آن؛ اقدام لازم صورت بگیرد.  در این صورت علاوه بر ترمیم زخم از علل ایجاد آن نیز پیشگیری نمود،  همچنین کاهش شدت درد و جلوگیری  از بروز عوارض؛ از اهداف پزشک معالج بیمار می باشد .

قدیمی ترین دارو های بکار رفته  در این حالات سایمتیدین،  رانیتیدین و فاموتیدین هستند؛  این داروها که در واقع بلوک کننده گیرنده های هیستامینی بوده،  به عنوان خط اول  درمان در کودکان به کار میرود. گروه دیگر داروها مهارکننده های پمپ پروتون بوده و معروف ترین آن ها  در کودکان امپرازول؛ لانزوپرازول و پنتوپرازول می‌باشند که برای ترمیم زخم قوی تر هستند.

همگی این داروها در کودکان و نوجوانان  به خوبی تحمل شده  و عوارض جانبی بسیار کمی، همچون سردرد، حالت تهوع و یا اسهال دارند.

در کودکانی که دارای میکروب معده نیز می باشند ، به منظور ریشه کنی این عفونت از ۲ یا ۳ داروی دیگر به مدت چهار تا شش هفته استفاده شود در این صورت ترمیم و بهبودی زخم بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد خواهد بود.

در سال های اخیر؛ پس از کشف میکروب معده و درمانهای دارویی جدید؛ استفاده از جراحی نادر شده است و مگر در موارد خونریزی های شدید غیر قابل کنترل؛ سوراخ شدن و یا انسداد معده انجام نمی شود.

پی نوشت:

این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.

دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی

از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب  عبارتند از:  معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان

خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و  مشاوره آنلاین

آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف

شماره تماس:021-66602506

دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی

از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب  عبارتند از:  معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان

خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و  مشاوره آنلاین

آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف

شماره تماس:021-66602506