مصرف غذاهای متنوع و مغذی به حفظ سلامت کلی و تقویت سیستم‌ایمنی کمک می‌کند. دریافت مقادیر کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای حفظ سلامتی مهم است و کمبود بعضی ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامینهای B6، B12، C، D، فولات، آهن و زینک (روی) ممکن است بر عملکرد سیستم ایمنی تأثیر منفی بگذارد.
بر اساس بعضی منابع معتبر علمی، دریافت بعضی از ریز‌مغذی‌ها از جمله ویتامین های B6، B12 و زینک به میزان کم یا ناکافی، منجر به بدتر شدن روند بیماری درصورت ابتلا به عفونت‌های ویروسی می‌شود.
در ادامه به نقش بعضی از ویتامینهای موثر در عملکرد سیستم‌ایمنی می‌پردازیم.
ویتامین C
ویتامین C که اسید‌اسکوربیک هم نامیده می‌شود، یک ماده مغذی ضروری است که در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات از جمله مرکبات، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، فلفل قرمز و سبز، کیوی، کلم‌بروکلی و توت‌فرنگی وجود دارد.
ویتامین C اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضد‌میکروبی و ضد‌ویروسی دارد و نقش مهمی در عملکرد سیستم‌ایمنی ایفا می‌کند. ویتامین C همچنین به جذب آهن در بدن کمک می‌کند.
کمبود ویتامین C عملکرد سیستم‌ایمنی را مختل و احتمال ابتلا به عفونت‌ها را بیشتر می‌کند.
ویتامین D
ویتامین D از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، مصرف بعضی غذاها و مکمل‌ها به دست می‌آید. ویتامین D علاوه بر اثرات شناخته‌شده آن بر جذب کلسیم و سلامت استخوان، در عملکرد سیستم‌ایمنی هم نقش مهمی دارد.
کمبود ویتامین D احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر می‌کند و با افزایش خطر ابتلا به آنفلوآنزا و سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی و همین‌طور عفونت‌های ویروسی مرتبط است.
زینک (روی)
زینک یک ماده مغذی ضروری است که در طیف گسترده‌ای از غذاها از جمله گوشت مرغ، آجیل، غلات کامل و محصولات لبنی وجود دارد.
زینک در متابولیسم سلولی نقش مهمی دارد، برای فعالیت تقریباً 100 آنزیم ضروری است و در بسیاری از فرآیندهای بدن، از جمله عملکرد سیستم‌ایمنی بدن نقش دارد. زینک همچنین دارای خواص ضد ویروسی و ضدالتهابی است.
کمبود زینک با اختلال در شکل گیری، فعال‌سازی و بلوغ لنفوسیت‌ها (نوعی از گلبول‌های سفید خون)، بر عملکرد سیستم‌ایمنی تأثیر منفی می‌گذارد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند سطح پایین روی با خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های ویروسی مرتبط است و افرادی که کمبود روی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی قرار دارند.
بعضی از مطالعات هم نشان داده‌اند روی می‌تواند شدت و طول مدت علائم سرماخوردگی را هم کم کند.
ویتامینهای گروه ب
ویتامینهای گروه «ب» که به بدن در آزادسازی انرژی حاصل از غذای مصرفی و حفظ سلامت سیستم عصبی کمک می‌کنند شامل چند ویتامین هستند که در ادامه به‌طور خلاصه به نقش و منابع هرکدام از این ویتامین‌ها اشاره می‌کنیم:
ویتامین B1 (تیامین)
از منابع آن می‌توانیم به بعضی میوه‌های تازه مثل موز و پرتقال، آجیل و نان‌های سبوس‌دار اشاره کنیم.
ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
از منابع آن می‌توانیم به شیر، تخم‌مرغ و غلات صبحانه غنی‌شده اشاره کنیم.
ویتامین B3 (نیاسین)
از منابع آن می‌توانیم به گوشت، ماهی و تخم‌مرغ اشاره کنیم.
ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک)
تقریباً در تمام سبزیجات، غذاهای حاوی غلات سبوس‌دار، مرغ، تخم‌مرغ و گوشت در مقادیر متفاوت وجود دارد.
ویتامین B6
که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد، در صد واکنش آنزیمی درگیر در متابولیسم بدن نقش دارد بعضی منابع غذایی حاوی این ویتامین عبارتند از مرغ، ماهی و لوبیا.
اسیدفولیک و فولات (ویتامین B9)
فولات در بسیاری از غذاها وجود دارد و فولیک اسید شکل صناعی فولات است که در بدن به فرم فعال آن تبدیل می‌شود. این ویتامین به ساخت گلبول‌های قرمز سالم و پیشگیری از نوعی کم‌خونی (کم‌خونی ناشی از کمبود فولات) کمک می‌کند. بعضی منابع فولات در مواد غذایی عبارتند از سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج و کلم بروکلی.
ویتامین B12
به بدن در ساخت گلبول‌های قرمز سالم، حفظ سلامت سیستم عصبی و استفاده از فولات کمک می‌کند. از منابع خوب این ویتامین می‌توانیم به گوشت، ماهی، شیر و تخم مرغ اشاره کنیم.
اگر کودکان ما ویتامین B12 را به میزان کافی دریافت نکنند، احساس ضعف و خستگی کرده و روند رشد و تکاملشان کند می‌شود.
این کمبود در موارد شدید و درمان‌نشده می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی‌تری شود.
تقویت سیستم‌ایمنی با ترکیبات گیاهی
بر اساس تعدادی از مطالعات، بعضی ترکیبات گیاهی می‌توانند در تقویت سیستم‌ایمنی بدن نقش داشته باشند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
اکیناسه ( Echinacea)
اکیناسه گیاهی بومی آمریکای شمالی و دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که در تقویت سیستم‌ایمنی نقش دارد و بعضی از گونه‌های آن در مکمل‌های غذایی استفاده می‌شوند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند اکیناسه با تاثیر مثبت بر عملکرد دستگاه‌ایمنی می‌تواند خطر ابتلا به سرماخوردگی را کم کند. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده اکیناسه می‌تواند تعداد گلبول‌های سفید خون را بیشتر کند.
آسه‌رولا (Acerola)
آسه‌رولا منبع غنی از ویتامین C است و خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. سیستم ایمنی به استرس اکسیداتیو (افزایش رادیکال‌های آزاد) حساس است. آسه‌رولا با خاصیت آنتی‌اکسیدانی می‌تواند به طور قابل توجهی سیستم ایمنی را بهبود بخشد.
گون
گون نوعی گیاه بومی آسیا و یکی از گیاهان مهم در طب سنتی چینی است. این گیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و تنظیم‌کننده سیستم‌ایمنی است که تولید رادیکال‌های آزاد را مهار می‌کند. رادیکال‌های آزاد دربدن به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و با بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط هستند.
نقش لاکتوفرین در تقویت سیستم‌ایمنی کودکان
لاکتوفرین پروتئینی است که در شیر انسان، شیر حیوانات و سایر مایعات بدن وجود دارد. آغوز؛ اولین شیری که بعد از تولد نوزاد تولید می‌شود، لاکتوفرین بیشتری دارد.
لاکتوفرین در تنظیم میزان جذب آهن از روده، به بدن کمک می کند و به نظر می‌رسد که در برابر عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کند. تصور بر این است که لاکتوفرین موجود در شیر مادر به محافظت از نوزادان شیرخوار در برابر عفونت‌ها کمک می‌کند.
نقش پری‌بیوتیک‌ها در تقویت دستگاه گوارش
پری‌بیوتیک‌ها گروهی از مواد مغذی هستند که در سلامت کلی انسان، نقش مهمی دارند. این مواد میکروارگانیسم‌های فلورمیکروبی طبیعی (از جمله باکتری‌های مفید) دستگاه گوارش را تغذیه می‌کنند و توسط این میکروارگانیسم‌ها تجزیه می‌شوند. محصولات حاصل از تجزیه پری‌بیوتیک‌ها بر سلامتی دستگاه گوارش و سایر اندام‌های بدن تاثیر مثبت دارند.
فروکتو-الیگوساکاریدها و گالاکتو-الیگوساکاریدها دو گروه مهم از پری‌بیوتیک‌ها هستند که اثرات مفیدی بر سلامت انسان دارند.
نقش مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌ها در تقویت سیستم‌ایمنی کودکان
اطمینان از دریافت میزان کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی برای حفظ سلامت کودکان مهم است. بیشتر کودکان معمولاً می‌توانند مقادیر کافی مواد مغذی را از یک رژیم غذایی متعادل دریافت کنند، اما گاهی ممکن است به مصرف بعضی از مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌ها هم نیاز داشته باشند.
امروزه مولتی‌ویتامین‌های مناسب کودکان در بازار دارویی وجود دارند که به صورت هم‌زمان حاوی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر در روند رشد و تکامل کودکان و تقویت سیستم‌ایمنی آن‌ها هستند. در بعضی از این مکمل‌ها ترکیبات گیاهی موثر در تقویت سیستم ایمنی کودکان هم گنجانده شده‌اند.
به طورکلی با آگاهی از عوامل موثر بر عملکرد و تقویت سیستم‌ایمنی کودکانمان، می‌توانیم به تقویت عملکرد آن و در نتیجه بهبود سلامت فرزندمان کمک کنیم.
پی نوشت:
این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
