سینوزیت یا عفونت سینوس زمانی رخ می‌دهد که ترشحاتی که در حین سرماخوردگی در سینوسها جمع شده است، نمی‌تواند به خوبی از طریق پشت گلو یا بینی تخلیه شود و در نهایت، عفونی می‌شود. به همین خاطر است که بروز سینوسیت بیشتر در زمستان شایع است، چرا که وسایل گرمایشی خانه و دیگر مکان‌های داخلی، موجب خشک شدن و غلیظ شدن ترشحات ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی می‌شوند.
در اغلب موارد، کودکی که به سینوزیت مبتلا شده است، ممکن است چندان مریض و بی‌حال به نظر نیاید. اما به عنوان یک قانون کلی اگر سرماخوردگی کودک بیش از 10 روز طول بکشد، کودک به نظر کم انرژی بیاید و حال خوبی نداشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید (حتی اگر علائم عفونت سینوس را مشاهده نمی‌کنید. بسیار مهم است که والدین، علائم عفونت ویروسی را بشناسند و بدانند که چگونه آن را درمان کنند تا از شدت پیدا کردن علائم و بروز عوارض ناشی از عفونت سینوس جلوگیری کنند.
متخصص اطفال در ابتدا معایناتی را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که کودک به سینوزیت مبتلا شده. پزشک ممکن است در داخل بینی را معاینه کند و همچنین با کمک وسیله نوری مخصوص داخل سینوسها را ببیند و به دنبال علائم التهاب باشد و یا از غشای بینی نمونه‌برداری کند. پزشک همچنین گوشها، گلو و ریه‌های کودک را معاینه می‌کند. تجویز آنتی‌بیوتیک، پرکاربردترین روش درمان سینوزیت است.
فهرست موضوعات
سینوس چیست؟
سینوسها در واقع فضاهای خالی (پر شده از هوا) در نزدیکی کانال بینی هستند. سینوسها نیز مانند بینی دارای غشای داخلی هستند. 4 نوع سینوس مختلف وجود دارد:
• سینوس اتموئید: در داخل صورت و در دو طرف تیغه بینی قرار دارد. این سینوس از بدو تولد وجود دارد و به تدریج رشد می‌کند.
• سینوس ماگزیلاری: این سینوس در گونه‌ها قرار دارد و مانند سینوس اتموئید از بدو تولد وجود دارد و به تدریج رشد می‌کند.
• سینوس قدامی: این سینوس در پیشانی است و تا سن 7 سالگی رشد نمی‌کند.
• سینوس اسفنوئید: این سینوس در عمق صورت و در پشت بینی قرار دارد و تا بزرگسالی رشد نمی‌کند.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت به معنای عفونت سینوس‌های نزدیک بینی است. این عفونت معمولا بعد از سرماخوردگی با التهاب آلرژیک رخ می‌دهد. سینوزیت چهار نوع است:
• حاد:علائم این سینوزیت کمتر از 4 هفته طول می‌کشند و با انجام درمان‌های مناسب بهبود پیدا می‌کنند.
• نیمه حاد: این عفونت در ابتدا با انجام درمان‌های مربوطه بهبود پیدا نمی‌کند و برطرف شدن آن بین 4 تا 8 هفته طول می‌کشد.
• مزمن: این نوع عفونت بر اثر بروز عفونت‌های حاد مکرر و یا عدم درمان کامل عفونت قبلی ایجاد می‌شود. علائم سینوزیت مزمن بیش از 8 هفته طول می‌کشند.
• مکرر: بروز عفونت حاد سینوس برای 3بار یا بیشتر در سال.
علل
گاهی اوقات عفونت سینوس بعد از عفونت قسمت فوقانی دستگاه تنفسی یا بعد از سرماخوردگی ایجاد می‌شود. عفونت فوقانی دستگاه تنفسی موجب التهاب کانال بینی می‌شود و در نتیجه راه بین سینوس‌های کنار بینی به بینی مسدود می‌شود و عفونت سینوس رخ می‌دهد. آلرژی نیز می‌تواند موجب سینوزیت شود چرا که آلرژی نیز موجب تورم بافت بینی و افزایش تولید ماده مخاطی در بینی می‌شود.مشکلات و بیماری‌های دیگری نیز می‌توانند موجب مسدود شدن راه طبیعی خروج ماده مخاطی از بینی شوند و سینوزیت را ایجاد کنند از جمله:
• وجود اختلالاتی در ساختار بینی
• لوزه‌های بزرگ
• شنا کردن و غواصی
• عفونت دندان
• آسیب‌دیدگی بینی
• گیر کردن جسم خارجی در بینی
• شکاف کام
• ابتلا به رفلاکس معده
• سیگار کشیدن غیر فعال (افرادی که اطرافیانشان سیگار می‌کشند)
زمانی که جریان مخاط از داخل سینوس مسدود می‌شود، باکتری‌ها می‌توانند در ان رشد کند و تکثیر شوند. این حالت منجر به عفونت سینوس می‌شود. شایع‌ترین باکتری‌هایی که موجب عفونت سینوس می‌شوند عبارتند:
• باکتری استرپتوکوس پنومونی (باکتری ذات‌الریه)
• آنفولانزا هموفیلیوس
• ماراکسلا کاتارالیس
علائم
سینوزیت موجب بروز علائم مختلفی برای کودکان مختلف می‌شود. کودکانی با سن کمتر معمولا علائم مشابه سرماخوردگی مثل گرفتگی بینی یا آبریزش بینی و تب خفیف. پیدا می‌کنند. اگر کودکی بین 5 تا 7 روز پس از بروز علائم سرماخوردگی، دچار تب شود، این حالت می‌تواند نشان‌دهنده سینوزیت یا عفونت‌های دیگر مانند برونشیت، ذات‌الریه یا عفونت گوش باشد، بنابراین بهتر است با پزشک تماس بگیرید.
بسیاری از والدین سردرد‌های مربوط به سرماخوردگی را با عفونت سینوسی اشتباه می‌گیرند. اما سینوس‌های پیشانی تا سن 6 الی هفت‌سالگی شکل نمی‌گیرند و تا رسیدن به سنین بعد از 10 سالگی همچنان به‌اندازه‌ای نیستند که عفونی شوند. بنابراین سردرد کودکانی که سرما خورده‌اند، نشانه سینوزیت نیست.
در کودکانی با سن بالاتر و نوجوانان، شایع‌ترین علامت سینوسیت، تب، گرفتگی بینی، احساس بوی بد در بینی، درد دندان، درد گوش لینک به مقاله گوش درد، حساسیت به لمس صورت و بروز سرفه‌هایی است که با گذشت هفت روز از بروز علائم سرماخوردگی، بهبود پیدا نمی‌کنند. گاهی اوقات نوجوانانی که سینوزیت دارند، دچار معده درد، حالت تهوع، سردرد و درد در پشت چشم می‌شوند.
درمان
آنتی‌بیوتیک
ممکن است لازم باشد که کودک برای درمان سینوزیت هود از آنتی‌بیوتیک استفاده کند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عفونت سینوس را درمان کنند اما تاثیری بر عفونت‌های ویروسی ندارند.
• پزشک احتمالا زمانی آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند که از زمان بروز بیماری کودک 10 روز گذشته باشد. این مورد نشان‌دهنده این است که عفونت از نوع باکتریایی است و با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود (عفونت ویروسی با آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شود).
• در صورتی که درمان با آنتی‌بیوتیک برای کودک تجویز شود باید دارو طبق دستور پزشک تا انتها مصرف شود. در صورتی که حال کودک بهتر شد، مصرف دارو را قطع نکنید.
استفاده از قطره بینی سالین
بیشتر درد و ناراحتی کودک ناشی از پر شدن و فشار به سینوسها و کانال بینی است. والدین می‌توانند برای آزاد شدن ماده مخاطی تجمع یافته از قطره یا محلول سالین استفاده کنند:
• از قطره‌های سالین (آب و نمک) برای شل شدن مخاط داخل سینوس استفاده کنید. سر قطره بینی را در بینی کودک قرار دهید و قطره را بچکانید. به دستورالعمل نوشته شه روی قطره بینی توجه کنید.
• از سرنگ حبابدار مخصوص برای بیرون کشیدن مخاط بینی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: آسم و تنگی نفس در کودکان، علائم و راههای درمان آن
جراحی
در موارد وخیم سینوزیت مکرر و مزمن، ممکن است بهترین راه درمان، انجام جراحی باشد. پزشک می‌تواند در مورد مناسب بودن روش جراحی به والدین مشاوره بدهد. طی این عمل جراحی بخش کوچکی از بافت نزدیک سینوس برداشته می‌شود تا مخاط‌های تجمع یافته راحت‌تر از داخل فضای سینوس خارج شوند. در صورتی که کودک به صورت مکرر دچار سینوزیت شده و مشکل او با دارودرمانی بهبود پیدا نمی‌کند انجام جراحی بهترین گزینه است.
درمان خانگی
بخور سرد
وجود رطوبت بیشتر در هوا موجب نرم شدن مخاط داخل بینی می‌شود. روشن بودن دستگاه بخور سرد در طول شب موجب کاهش فشار بر سینوسها و بینی و خواب بهتر کودک می‌شود.
استراحت
مانند هر بیماری دیگری، کودک به استراحت زیادی نیاز دارد تا با عفونت مبارزه کند. مطمئن شوید که کودک جای آرامی برای خواب دارد و علاوه بر شب، در طول روز نیز استراحت کافی دارد.
حمام
حمام کردن کودک به تسکین برخی از علائم کمک می‌کند. بخار متصاعد شده از آب گرم به رفع گرفتگی بینی و شل شدن مخاط گیر افتاده در بینی کمک می‌کند.
• حمام کردن همچنین به کاهش تب کودک کمک می‌کند. توجه کنید که آب سرد نباشد و از 32.3 درجه نیز گرم‌تر نباشد.
• قرار دادن حوله‌ی خیس و مرطوب روی صورت کودک نیز به کاهش درد صورت و رفع گرفتگی سینوس کمک می‌کند.
مصرف مایعات
دادن آب و مایعات کافی برای جلوگیری از کم آب شدن بدن، موجب بهبود بسیاری از علائم عفونت سینوس از جمله گرفتگی، استفراغ و تب می‌شود.
پیشگیری
در صورتی که والدین به خوبی بدانند که چه عاملی موجب بروز سینوزیت می‌شود، می‌توانند از بروز آن پیشگیری کنند. ایجاد تغییراتی کوچک می‌تواند تاثیر زیادی در سلامت کودک داشته باشد:
• زمانی که هوای خانه خشک است و خصوصا اگر بخاری روشن است، از دستگاه بخور سرد برای کمک به تنفس بیمار استفاده کنید.
• در زمان بروز علائم سرماخوردگی به خوبی از کودک خود مراقبت کنید تا این علائم منجر به عفونت سینوس نشوند. همچنین می‌توانید به کودک خود واکسن آنفولانزا و سایر واکسن‌های لازم را به موقع به بزنید تا از بروز بیماری پیشگیری کنید.
• مطمئن شوید که فرزند شما دستان خود را مرتبا و به شکل صحیح می‌شوید، خصوصا بعد از بازی با سایر کودکان. این کار موجب کاهش خطر انتقال عفونت‌های میکروبی می‌شود.
پی نوشت:
این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
