لطفا سلب مسئولیت در انتهای این صفحه را بخوانید.
اگر نوزاد شما کاملاً سالم است، ولی برای بیشتر از سه ساعت متوالی، در حداقل سه روز از هفته و به مدت حداقل سه هفته گریه می‌کند، احتمالاً دچار قولنج یا کولیک شده است. قولنج در حدود شش هفتگی نوزاد به اوج خود می‌رسد و وقتی او سه یا چهار ماهه شود، به مرور از میزان این گریه کم می‌شود. نوزادان مبتلا به قولنج می‌توانند حملات طولانی گریه را در هر زمانی از روز داشته باشند و این گریه گاهی در شب نیز شدیدتر می‌شود. این وضعیت می‌تواند برای پدر و مادرهایی که برای تسکین نوزادشان سخت در تلاش هستند، اما به ندرت روشی برای آرام کردن او پیدا می‌کنند بسیار ناراحت‌کننده باشد. در این مطلب می‌توانید با راهکارهای معمول برای رفع و کم کردن از میزان گریۀ ناشی از قولنج نوزادی، احتمال عدم تحمل یا آلرژی نوزاد نسبت به برخی مواد غذایی، روش‌های نادرست و خطرناک برای درمان قولنج نوزاد و حفظ سلامت روانی و آرامش والدین نوزاد مبتلا به قولنج آشنا شوید.
فهرست موضوعات
راهکارهای تسکین گریۀ ناشی از قولنج نوزادی
بهتر است ابتدا و در اولین فرصت به پزشک کودک مراجعه کنید تا از نبود هر گونه عارضۀ پزشکی دیگری که می‌تواند باعث گریۀ نوزاد شده باشد، اطمینان حاصل شود. اگر نوزادتان سالم است و مشکل فقط قولنج است، پزشک کودک ممکن است پیشنهادهایی داشته باشد که بهتر است به آنها عمل کنید. به‌طورکلی برخی روش‌ها برای تسکین نوزاد شامل موارد زیر است:
یک ماساژ ملایم: نوزاد ممکن است از یک ماساژ ملایم لذت ببرد، اما به واکنشش به ماساژ دقت کنید. ممکن است ماساژ او را بیش از حد تحریک کند، زیرا اثرگذار بودن ماساژ از لحاظ علمی برای قولنج ثابت نشده است. همچنین لازم است مراقب باشید که در مورد نوزادان مبتلا به ریفلاکس، باید از انجام ماساژ خودداری کنید.
صداهای آرامش‌بخش یا White noise: نوزادان صداهایی را که یادآور ضربان منظم قلب مادر و صداهای ملایم رحم مادرشان باشد را دوست دارند. نوزاد شما ممکن است از شنیدن صدای ماشین لباس‌شویی یا صدای جاروبرقی، احساس آرامش کند یا حتی شاید با شنیدن صدای هود آشپزخانه آرام شود. شما همچنین می‌توانید صداهای آرامش‌بخشی مانند صدای باران یا دیگر صداهای مداوم و طبیعی را در اینترنت جست‌وجو کنید و آنها را برای نوزاد پخش کنید.
ایجاد سکوت: برخی نوزادان با حرکت، سروصدا و فعالیت تسکین پیدا می‌کنند، اما برخی دیگر به تحریک کمتر نیاز دارند و به سکوت، سکون، بی‌حرکت ماندن و تاریکی بهتر پاسخ می‌دهند.
حرکت و نوسان: حرکت و نوسان خیلی خیلی ملایم می‌تواند برای نوزاد تسکین‌دهنده باشد، بنابراین سعی کنید نوزاد را خیلی آرام تکان دهید. می‌توانید او را در یک تاب نوزاد قرار دهید تا این حس متفاوت را احساس کند. همچنین اگر نوزاد را در یک آغوشی کودک بگذارید و در اطراف خانه کمی راه بروید شاید آرام شود. او ممکن است دوست داشته باشد که بالاتر بسته شود، طوری که به قفسۀ سینۀ شما و ضربان قلبتان نزدیک‌تر باشد. می‌توانید وقتی بزرگ‌تر شد، در این موقعیت و درحالی‌که او را نزدیک به خود نگه داشته‌اید، خیلی خیلی آرام بالا و پایین بپرید؛ شاید او این حس را نیز دوست داشته باشد و کمی آرام شود.
بیرون رفتن: بیرون بردن نوزاد در یک کالسکه یا آغوشی ممکن است به تسکینش کمک کند. منظره‌ها، صداها و بوهای جدید می‌تواند ذهن نوزاد را مشغول کند و هوای تازه و ریتم راه رفتن ممکن است او را به اندازه‌ای آرام کند که به خواب برود. از سوی دیگر، اگر تمام صبح با نوزادتان بیرون از خانه بوده‌اید، سکوت و آرامش خانه ممکن است همان چیزی باشد که او برای آرام شدن نیاز دارد.
وضعیت‌های بدنی مختلف: نوزاد ممکن است در آغوش شما در حالت خوابیده راحت‌تر باشد یا ممکن است یک حالت عمودی‌تر را ترجیح دهد. وقتی کودکتان ناراحت است، می‌توانید وضعیت‌های مختلف را امتحان کنید تا ببینید کدام را ترجیح می‌دهد، اما از قرار دادن نوزاد روی شکمش به شدت خودداری کنید.
پیچیدن نوزاد: پیچیدن نوزاد در یک تکه پارچۀ نخی خیلی نازک در طول برخی ساعات روز می‌تواند به او کمک کند تا کمتر احساس تنش و اضطراب کند. اگر نوزاد گریانتان برای شیر خوردن در آغوش شما آرام نمی‌گیرد هم می‌توانید پیچیدن او را در طول تغذیه امتحان کنید. همچنین قبل از شروع گریه‌های قولنج، او را در یک قنداق فرنگی نوزاد بپیچید. این کار ممکن است به نوزاد دچار قولنج کمک کند که خوابش ببرد. یادتان باشد که نوزاد را جایی بگذارید که بتوانید بر او نظارت کنید تا مطمئن شوید روی شکمش نمی‌غلتد و صورتش روی تشک قرار نمی‌گیرد. برای کاهش این خطر، وقتی نوزاد حدود دو ماهه شد یا هر زمان که قادر به غلت زدن شد، دیگر او را توی چیزی نپیچید و هرگز قتداقش نکنید.
حمام کردن: یک حمام آب گرم در زمان ناراحتی و گریه‌های قولنج ممکن است نوزاد را آرام و ذهنش را مشغول کند. برخی از نوزادان با پاشیدن آب از شیلنگ یا دوش حمام به پشتشان تسکین می‌یابند. ممکن است که نوزاد شما هم از ضربه‌های آرام و ریتم‌دار آب گرم و صدای آن لذت ببرد.
امتحان فرآورده‌های پروبیوتیک: پژوهش‌ها نشان داده است که باکتری‌های رودۀ نوزادان دچار قولنج با نوزادان بدون قولنج فرق دارد و در این تحقیقات، فرآورده‌های پروبیوتیک در برخی از نوزادان به کاهش علائم قولنج آنها کمک کرد. هرچند کارشناسان می‌گویند هنوز معلوم نیست که پروبیوتیکها آن‌قدر مؤثر باشد که برای تمام نوزادان مبتلا به قولنج توصیه شود. اگر می‌خواهید فرآورده‌های پروبیوتیک را امتحان کنید، بهتر است از پزشکتان برای انتخاب آن کمک بگیرید.
تسکین درد ناشی از نفخ: نفخ باعث قولنج نوزاد نمی‌شود، اما برخی از نوزادان مبتلا به قولنج از نفخ نیز رنج می‌برند، زیرا موقع گریه معمولاً هوا را می‌بلعند. در طول تغذیه، نوزاد را به حالت نشسته نگه دارید و مرتب آروغ او را بگیرید تا درد ناشی از نفخ تسکین یابد. غیر از پروبیوتیکها، می‌توانید از قطرۀ ضدنفخ نوزادان نیز با اجازهٔ پزشک کودکتان استفاده کنید. اثرگذاری هیچ‌کدام از این داروها هنوز ثابت نشده است، اما معمولاً برای درد ناشی از نفخ در نوزادان استفاده می‌شود.
احتمال عدم تحمل یا آلرژی نوزاد نسبت به برخی مواد غذایی
یکی دیگر از علل درد و ناراحتی شکم در نوزادان که شبیه قولنج است اما قولنج را ایجاد نمی‌کند، عدم تحمل یا آلرژی به پروتئین شیر گاو، شیر خشک یا مواد غذایی دیگر است. اگر فکر می‌کنید ممکن است این موارد باعث ناراحتی نوزاد شما شده باشد، راهکارهای زیر را امتحان کنید:
تغییرات رژیم غذایی مادران شیرده: اگر شیردهی می‌کنید و فکر می‌کنید نوزاد ممکن است به چیزی در شیر شما حساسیت داشته باشد، بهتر است برای ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود با پزشکتان صحبت کنید. شاید حذف کردن برخی از محصولات لبنی برای چند هفته از رژیم غذایی‌تان به کشف این مشکل کمک کند، زیرا چند هفته طول می‌کشد تا پروتئین شیر گاو از شیر مادر خارج شود. اگر این ترفند مفید نبود، به جای محصولات لبنی روی دیگر مواد غذایی تمرکز کنید. برخی مواد خوراکی مشکل‌ساز بالقوه شامل کافئین چای و قهوه، نوشابه‌های گازدار، دلستر، ماءالشعیر، گندم، تخم‌مرغ، آجیل، پیاز و کلم است.
بهتر است چند روز این مواد غذایی را زیر نظر پزشک نخورید و سپس مصرف مجدد آنها را یکی‌یکی شروع کنید و قبل از شروع مصرف دیگری، چند روز منتظر بمانید تا ببینید آیا نوزاد واکنشی نشان می‌دهد یا خیر. این فرایند کمی زمان میبرد، اما ممکن است در نهایت کمی از گریه‌های نوزادتان را کم کند.
تغییر نوع شیر خشک: شیر خشک هم قولنج ایجاد نمی‌کند، اما اگر نوزادتان خیلی گریه می‌کند، شاید تغییر نوع شیر خشک او ارزش امتحان کردن را داشته باشد. بهتر است از پزشک کودک در مورد تغییر نوع شیر خشک و استفاده از شیر خشکی که پروتئین شیر گاو را تا حدی یا به طور کامل هیدرولیز کرده است، صحبت کنید.
روش‌های نادرست و خطرناک برای درمان قولنج نوزاد
قبل از دادن هر چیزی غیر از شیر مادر یا شیر خشک به نوزاد، با پزشک صحبت کنید و هیچ‌کدام از موارد زیر را برای آرام کردن نوزادان استفاده نکنید:
غلات، سرلاک نوزاد و غذای جامد: نوزاد شما آمادۀ هضم غذای جامد نیست و دادن این غذاها کمکی به او نخواهد کرد و برای او مشکل‌ساز است.
داروها: داروهایی از قبیل ضداسپاسم‌ها یا آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند برای نوزادان خطر داشته باشد. از مصرف این داروها جداً خودداری کنید.
چای گیاهی: هرچند برخی مطالعات نشان می‌دهد که بعضی از گیاهان دارویی می‌تواند قولنج را بهبود دهد، اما این گیاهان می‌تواند خطرناک هم باشند، زیرا قوت، دُز و کیفیت گیاهان تضمین شده نیست. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان مخالف دادن گیاهان دارویی به نوزادان هستند و دیگر کارشناسان توصیه می‌کنند که این کار را فقط با تأیید پزشک کودکتان انجام دهید.
حفظ سلامت روانی و آرامش والدین نوزاد مبتلا به قولنج
گریۀ یک نوزاد تسلی‌ناپذیر، آزمون دشواری برای والدین است که می‌تواند اشک آنها و به ویژه مادران را نیز درآورد. بهتر است موارد زیر را برای حفظ آرامش خود هنگام گریۀ ناشی از قولنج نوزاد به یاد داشته باشید:
شما مقصر نیستید: اگرچه راه‌هایی برای تسلی نوزاد وجود دارد، اما قولنج هیچ ارتباطی با مهارت‌های شما به عنوان یک مادر یا پدر ندارد. پس به یاد داشته باشید که این تقصیر شما نیست که کودک گریه می‌کند. بهتر است صبور باشید و همچنان گریه‌هایش را تحمل کنید. مشکل قولنج نوزاد به زودی تمام می‌شود و شما دوباره کودک سرحالی خواهید داشت.
کسی را سرزنش نکنید: اگر نوزادتان تلاش‌های شما را برای آرام شدنش رد می‌کند یا به نظر می‌رسد از شما عصبانی است، به خودتان یادآوری کنید که او برای درک مفهوم سرزنش هنوز خیلی کوچک است، پس خودتان، او یا همسرتان را سرزنش نکنید. شما می‌توانید گاهی غر بزنید، اما با بهانه‌گیری و سرزنش‌های بی‌اساس وضعیت را بدتر نکنید و دیگران را نرنجانید.
زیاد تنها نمانید: کار مراقبت از نوزاد را با همسرتان تقسیم کنید، زیرا شما احتمالاً به تنهایی نمی‌توانید از پس آرام کردن مداوم نوزاد برآیید. گاهی هم از یک دوست یا خویشاوند بخواهید که مراقبت و تسلی دادن به نوزاد را به عهده بگیرد تا بتوانید به یک پیاده‌روی آرام بروید یا دوش بگیرید. اگر دارید از نوزادتان عصبانی یا کلافه می‌شوید، یک نفس عمیق بکشید و به آرامی او را در تختش دراز کنید. سپس با یک دوست یا یکی از بستگان تماس بگیرید و بخواهید که بیاید و در کنار نوزاد باشد تا شما بتوانید کمی آرام شوید.
احساس ناتوانی کاذب نکنید: این را بدانید که شما در حال کمک به نوزاد خود هستید، حتی اگر او هنوز گریه می‌کند، پس فکر نکنید که کاری نکرده‌اید. این امکان هم وجود دارد که گریه دقیقاً همان چیزی باشد که نوزادتان به آن نیاز دارد، پس در طول گریۀ او، به در آغوش گرفتن، آرام تکان دادن و زمزمه کردن برای نوزاد ادامه و اجازه دهید درحالی‌که از عشق و محبت شما مطمئن است، گریه‌اش را بکند؛ نه در تنش و اضطراب، و مطمئن باشید که این روزها بالاخره تمام می‌شود و کودک شما شادمان و طولانی می‌خندد.
پی نوشت:
این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
