نقش پزشک اطفال در راهنمایی تغذیه سالم نوزاد
نقش دکتر مهدی افشاری در راهنمایی تغذیه مناسب نوزاد
نقش کلیدی پزشک اطفال در راهنمایی تغذیه سالم نوزاد از تولد تا یک‌سالگی
تغذیه نوزاد از بدو تولد، اساس سلامت جسمی، رشد ذهنی و ایمنی او را تشکیل می‌دهد. در این مسیر، والدین با چالش‌هایی چون شیردهی، انتخاب شیر خشک، زمان مناسب شروع غذای کمکی و حساسیت غذایی روبه‌رو هستند.
در چنین شرایطی، پزشک متخصص کودکان نقشی بسیار مهم در نظارت، آموزش و هدایت خانواده‌ها به‌سوی انتخاب‌های درست غذایی ایفا می‌کند.
در این مقاله، به بررسی نقش پزشک کودکان در تنظیم برنامه تغذیه‌ای نوزاد، نکات کلیدی برای هر مرحله رشد، و مشکلات شایع تغذیه‌ای نوزادان می‌پردازیم.
اهمیت مراجعه به پزشک برای تغذیه نوزاد
اولین سال زندگی، دوره‌ای حساس است که پایه‌های رشد مغزی، عضلانی و ایمنی بدن نوزاد شکل می‌گیرد. تغذیه صحیح در این سال حیاتی است و باید زیر نظر پزشک انجام شود، زیرا:
- رشد نوزاد باید به‌طور منظم پایش شود.
- وزن‌گیری و افزایش قد باید متناسب با استانداردها باشد.
- مشکلات احتمالی مثل کم‌وزنی، رفلاکس، یبوست یا آلرژی غذایی به‌موقع شناسایی شوند.
- انتخاب زمان صحیح برای شروع غذای کمکی از بروز حساسیت و سوءتغذیه پیشگیری می‌کند.
مراحل تغذیه نوزاد تحت نظر پزشک
تغذیه از بدو تولد تا ۶ ماهگی: فقط شیر
در این دوره، تغذیه نوزاد باید منحصراً با شیر مادر یا در صورت عدم امکان، شیر خشک مناسب با تجویز پزشک باشد.
پزشک در این مرحله کمک می‌کند:
- نوزاد به‌درستی به پستان مادر متصل شود.
- وضعیت وزن‌گیری بررسی شود.
- در صورت نیاز مکمل ویتامین D تجویز گردد.
- رفلاکس یا آلرژی به شیر بررسی شود.
نکته: برخی نوزادان دچار زردی، دل‌پیچه یا نفخ می‌شوند که پزشک با اصلاح رژیم مادر یا تجویز مکمل، آن را مدیریت می‌کند.
شروع غذای کمکی (۶ تا ۱۲ ماهگی)
پزشک معمولاً بین ۴ تا ۶ ماهگی با توجه به آمادگی نوزاد توصیه به شروع غذای کمکی می‌کند.
علائم آمادگی نوزاد برای غذای کمکی:
- کنترل سر و گردن
- تمایل به گرفتن غذا با دست
- کاهش رفلکس بیرون انداختن زبان
- علاقه به دیدن غذا
راهنمای پزشک برای تغذیه در این مرحله:
- شروع با فرنی، حریره بادام، سوپ‌های ساده
- اضافه کردن یک غذای جدید در هر هفته
- معرفی تک‌تک گروه‌های غذایی برای بررسی آلرژی
- ادامه شیر مادر در کنار غذای کمکی تا پایان یک‌سالگی
پزشک روند رشد را با نمودار رشد پیگیری کرده و در صورت توقف رشد یا کم‌وزنی، برنامه تغذیه را تغییر می‌دهد.
مشکلات شایع تغذیه نوزاد و نقش پزشک در درمان آن‌ها
کم‌اشتهایی یا وزن‌نگرفتن
پزشک بررسی می‌کند که آیا مشکل از شیر، غذای کمکی، بیماری زمینه‌ای یا مشکلات گوارشی است. در صورت نیاز آزمایشاتی مانند CBC، بررسی تیروئید یا سونوگرافی شکم انجام می‌شود.
یبوست نوزاد
ممکن است به دلیل نوع شیر، کم‌بودن مایعات یا عدم تنوع غذایی باشد. پزشک نوع شیر خشک یا برنامه غذایی را اصلاح می‌کند و در صورت لزوم از داروهای بی‌خطر استفاده می‌کند.
رفلاکس معده
رفلاکس شایع است ولی اگر باعث بی‌قراری یا کاهش وزن شود، نیاز به درمان و در مواردی دارو دارد.
حساسیت یا آلرژی غذایی
پزشک ممکن است بعد از مشاهده علائمی چون اسهال، بثورات پوستی یا استفراغ، برخی غذاها را از رژیم نوزاد حذف کند یا به فوق‌تخصص آلرژی ارجاع دهد.
دکتر متخصص کودکان، ترتیب و حساسیت نوزاد را بررسی می‌کند و برنامه تغذیه‌ای را شخصی‌سازی می‌کند.
نقش پزشک در تغذیه با شیر خشک
در صورت ناتوانی مادر در شیردهی، پزشک بهترین شیر خشک متناسب با نیاز نوزاد را تجویز می‌کند. مثلاً:
- شیر ضد رفلاکس
- شیر ضد آلرژی (HA)
- شیر برای نوزادان نارس یا کم‌وزن
همچنین پزشک زمان مناسب برای تغییر نوع شیر یا کاهش تعداد وعده‌ها را تعیین می‌کند.
پیگیری‌های دوره‌ای توسط پزشک برای بررسی تغذیه نوزاد
- ویزیت ۵ روزگی
- ویزیت‌های ماهانه تا ۶ ماه
- ویزیت‌های سه‌ماهه از ۶ تا ۱۲ ماه
در این ویزیت‌ها، پزشک:
- وزن، قد و دور سر را اندازه‌گیری می‌کند
- تغذیه مادر و نوزاد را بررسی می‌کند
- سوالات والدین درباره غذا، خواب و رفتار کودک را پاسخ می‌دهد
- راهکارهایی برای خواب شبانه، تنظیم وعده‌های غذایی و آموزش بلع به والدین می‌دهد
توصیه‌های طلایی پزشکان کودکان برای تغذیه نوزاد
- شیر مادر تا ۲ سالگی در کنار غذا ادامه یابد
- از افزودن نمک، شکر یا ادویه به غذای نوزاد تا قبل از ۱۲ ماهگی پرهیز شود
- غذا با قاشق و به‌آرامی به نوزاد داده شود
- وعده‌های غذایی منظم و با فضای آرام تنظیم شود
- از اجبار نوزاد به خوردن خودداری شود
- آلرژی‌های خانوادگی در انتخاب غذاها لحاظ شود
جمع بندی
دکتر مهدی افشاری بهترین پزشک اطفال تهران نقش حیاتی در هدایت درست مسیر تغذیه نوزاد ایفا می‌کند. با مراجعه منظم، پیروی از برنامه‌های تغذیه‌ای علمی، و دریافت مشاوره‌های تخصصی، والدین می‌توانند با اطمینان خاطر، نوزاد خود را در مسیر رشد سالم و مطلوب تغذیه کنند.
برای دریافت مشاوره تغذیه و ویزیت نوزاد خود با شماره 02166602506 تماس حاصل فرمائید.
