علل شایع در عدم وزن گیری نوزاد

لطفا سلب مسئولیت در انتهای این صفحه را بخوانید.

کودک من به سرعت وزن نمی گیرد؛ آیا باید نگران باشم؟ آیا کودک من به عدم وزن گیری نوزاد مبتلا است؟ احتمالاً نه، اما بهتر است که مراقب نمودار رشد نوزاد خود باشید. به یاد داشته باشید که گرچه کودک شما باید به طور مداوم وزن اضافه کند، اما سرعت رشد همیشه ثابت و منظم نخواهد بود. همچنین سرعت وزن گیری نوزادان در ۱۰ روز اول تولد ممکن است معکوس باشد که جای نگرانی نیست. سرعت رشد کودک شما در طول زندگی‌ اش تند و کند می شود. حتی ممکن است نمودار رشد نوزاد موقتاً متوقف شود (به عنوان مثال در دوران بیماری).

با این حال متوسط این تحولات باید صعودی باشد و شما بتوانید کیلو ها و گرم های اضافه شده را به خوبی مشاهده کنید.

اقدامات پزشک در توقف نمودار رشد نوزاد

پزشک کودک شما را معاینه می کند و تعدادی سوال از شما می پرسد. با این روش ها، دکتر تلاش می کند تا علل احتمالی عدم وزن گیری کودک را بررسی کند و در صورت وجود مشکل، علت اصلی را پیدا کند. او علاوه بر بررسی توقف نمودار رشد نوزاد شما، به بسیاری از فاکتورهای دیگر نیز برای ارزیابی نحوه عملکرد بدن کودک توجه خواهد کرد. اگر کودک شما مراحل تکامل خود را به خوبی پشت سر می گذارد، با شما ارتباط خوبی دارد و خوشحال و سالم به نظر می رسد، به احتمال زیاد مشکل جدی وجود ندارد و حالش خوب است. در صورتی که پزشک متخصص اطفال تشخیص دهد سرعت رشد کودک شما مناسب نیست، ممکن است مشکل او را «عدم وزن گیری نوزاد» یا «عدم رشد» تشخیص دهد.

معیارهایی که وی برای انجام این تشخیص استفاده می کند، شامل موارد زیر است:

• افت وزن پایین تر از صدک سوم در نمودار رشد نوزاد
• کودک دارای وزنی ۲۰ درصد کمتر از وزن ایده آل نسبت به قد باشد
• کاهش دو یا چند خط اصلی در نمودار رشد نوزاد از زمان آخرین معاینات

به هر حال، گرچه عدم وزن گیری نوزاد امری شایع است، اما نوزادان نارس در معرض خطر بیشتری نسبت به نوزادان طبیعی قرار دارند. اگر کودک شما در افزایش وزن ناموفق است، فهمیدن دلیل آن بسیار مهم است. تغذیه مناسب – به ویژه در سه سال اول – برای رشد ذهنی و جسمی کودک اهمیت بسیاری دارد.

پزشک کودک شما ممکن است آزمایش خون، ادرار (برای بررسی عفونت ادراری و سایر مشکلات کلیه ها و مجاری ادراری) یا آزمایش های دیگری انجام دهد و میزان کالری دریافتی کودک را برای مدت زمان مشخصی کنترل کند. وی همچنین ممکن است شما را در حال مراقبت یا شیردهی بررسی کند تا ببیند آیا فک کودک شما به درستی کار می کند یا اینکه در مکیدن مشکل دارد یا خیر. یافتن علت عدم افزایش وزن نوزادان، بعضی اوقات بسیار ساده است اما گاهی می تواند پیچیده و چالش برانگیز شود. پزشک ممکن است کودک شما را برای ارزیابی و درمان به متخصص اطفال ارجاع دهد.

دوران تشخیص علت عدم رشد نوزادان می تواند برای والدین نگران کننده و ناامید کننده باشد. شنیدن اینکه کودک شما رشد نمی کند، دشوار است اما مهم این است که خود را سرزنش نکنید و این فکر که پدر یا مادر خوبی نیستید و یا در پرورش او کم کاری می کنید را از خود دور کنید.

چه عواملی می توانند باعث عدم وزن گیری کودک من شوند؟

دلایل بسیار زیادی برای این عارضه وجود دارد و پزشک ممکن است قبل از کشف منبع اصلی مشکل، ماه ها جهت انجام آزمایشات، مطالعه رژیم غذایی کودک، سابقه سلامتی وی، سطح فعالیت و علل احتمالی استرس در کودک زمان صرف کند. به طور کلی، اگر کودک شما به طور منظم رشد نمی کند به این معنی است که یا غذا نمی خورد، یا مواد مغذی را به خوبی جذب نمی کند و یا بدن وی به درستی از آن ها استفاده نمی کند. در اینجا برخی از دلایل این اتفاق را بررسی می کنیم.

مشکلات تغذیه و عدم وزن گیری نوزاد:

• کودک شما ممکن است قبل از اینکه شیر کافی بخورد و سیر شود، خسته شده و به خواب برود.
• ممکن است او در مکیدن ضعف داشته باشد که سبب می شود در صورت شیردهی-حتی با سرشیشه- نتواند شیر کافی را از پستان شما دریافت کند. این امر بیشتر در شیردهی طبیعی مادران رخ می دهد.
• شکاف لب نوزاد می تواند در شیردهی تداخل ایجاد کند. این شرایط با شیشه ها و سر شیشه های مختلف و کمک متخصص اطفال برطرف می شود. شکاف لب در طی سال اول رشد کودک ا کمک جراحی قابل ترمیم است.
• بسته بودن زبان یا فرنولوم زبان (نوعی عارضه) سبب می شود کودک نتواند به خوبی تغذیه شود و مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند. این عارضه همچنین می تواند در تغذیه کودک با شیشه شیر نیز تاثیر بگذارد. این مورد بسیار نادر است.
• اگر به کودک خود شیر خشک می دهید، استفاده از شیر خشک نا مناسب یا عدم تهیه صحیح شیر خشک ممکن است  منجر به عدم افزایش وزن نوزاد شود.
• در صورت استرس یا احساس درد، ممکن است رفلکس شیر سازی بدن مادر مختل شود و مانع از تولید آغوز شود. در صورتی که این مشکل مزمن باشد، می تواند منجر به عدم افزایش وزن در نوزاد شود. برای بهبود فرایند تولید شیر، سعی کنید مکانی آرام را برای شیردهی پیدا کنید.
• برخی از نوزادانی که به جای تغذیه در زمان گرسنگی طبق یک برنامه دقیق تغذیه می شوند، ممکن است حجم غذای کمتری را نسبت به نیاز خود را دریافت کنند. اکثر متخصصان معتقدند بهتر است به کودک  اجازه دهید تا در صورت احساس گرسنگی، شیر بخورد.

سایر علل شایع در عدم وزن گیری نوزاد:

اگر کودک شما بیماری پشت سر گذاشته باشد، بدن او نیاز به کالری و مواد مغذی بیشتری دارد. یک بیماری ممکن است به اشتهای کودک شما آسیب برساند.

کودک شما ممکن است دارای مشکلات مزمن دستگاه گوارش مانند اسهال ، ریفلاکس نوزاد ، بیماری سلیاک یا عدم تحمل لاکتوز باشد.

اگر افسردگی پس از زایمان دارید یا کودک بزرگتری دارید که حواس شما را به خود جلب می کنند، ممکن است نتوانید توجه لازم را به نوزاد تازه متولد خود اختصاص بدهید و این امر ممکن است تغذیه و رشد او را تحت تاثیر قرار دهد.

در موارد نادر، عدم افزایش وزن ممکن است نتیجه یک مشکل ریوی (مانند فیبروز کیستیک)، یک مشکل سیستم عصبی (مانند فلج مغزی)، یک مشکل کروموزوم (مانند سندرم داون)، بیماری قلبی، کم خونی، اختلال متابولیک و غدد درون ریز (مانند کمبود هورمون رشد) باشد. اگر هر یک از این موارد دلیل عدم وزن گیری نوزاد باشد، درمان سریع آن اهمیت بسیار زیادی دارد.

چگونه پزشک عدم وزن گیری نوزاد را درمان می کند؟

هنگامی که به کمک پزشک متخصص اطفال متوجه علت اصلی عدم وزن گیری نوزاد شدید، می توانید با درمان مشکل و افزایش میزان کالری دریافتی از طریق برنامه غذایی کودک که توسط پزشک تنظیم شده است ، این عارضه را اصلاح کنید. بازگشت کودک به وزن سالم ممکن است به معنای تکمیل تغذیه شیر مادر با شیر خشک باشد. در کودکانی که مصرف مواد غذای جامد را آغاز کرده اند، مصرف غذاهای پرکالری از جمله گزینه های درمانی پیش رو است.

هنگامی که کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده باشد، گزینه های غذایی مناسب شامل محصولات لبنی مانند پنیر، ماست، بستنی و پودینگ، تخم مرغ، آووکادو، نان های گندم کامل و پاستا، پنکیک، پوره سیب زمینی و غلات می باشد. در موارد حاد، ممکن است نوزادی که قادر به افزایش وزن نیست در بیمارستان بستری شود تا بتواند تغذیه داخل وریدی را دریافت کند و از نزدیک تحت کنترل قرار گیرد.

من به تازگی مادر شده ام. چگونه می توانم تشخیص دهم که کودک من به اندازه کافی غذا می خورد؟

اگر کودک شما کمتر از ۳ ماه دارد و به طور انحصاری فقط به او شیر می دهید،  علائمی وجود دارند که می توانند به شما کمک کنند تا تشخیص دهید که آیا او به مقدار کافی شیر دریافت می کند یا خیر. در صورتی که هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید احتمالا کودک شما به اندازه کافی شیر می خورد:

• او شش تا هشت پوشک پارچه ای یا پنج تا شش پوشک یکبار مصرف را در طول روز خیس می کند.
• او در ماه اول، روزانه چندین بار مدفوع خردلی رنگ دارد. بعد از ماه اول، ممکن است دفع مدفوع کمتری داشته باشد یا حتی یک یا دو روز در این میان این اتفاق رخ دهد.
• هنگامی که او در حال شیر خوردن است، می توانید  فک او را در حال حرکت ببینید و صدای  مکیدن او را بشنوید. اگر اتاق ساکت باشد، حتی می توانید صدای  بلعیدن او را نیز بشنوید.
• احساس نرمی بیشتر در سینه ها بعد از تغذیه کودک در مقایسه با قبل شیر دادن
• او در طی سه ماه اول هر روز حدود سی گرم وزن می گیرد. پس از آن، افزایش ۱۵ گرم در روز تا ۶ ماهگی، ۱۰ گرم در روز برای نوزادان بین ۶ تا ۹ ماه و  ۹ تا ۱۱ گرم در روز برای نوزادان از ۹ تا ۱۲ ماهه برای پزشکان طبیعی است.

اگر کودک شما در هنگام شیردهی خواب آلود یا خسته است، سعی کنید او را هوشیار نگه دارید. برای این کار می توانید روش های زیر را امتحان کنید:

• پاهای او را به آرامی قلقلک دهید
• لباس او را در بیاورید
• تعویض پوشک کودک  قبل یا در اواسط تغذیه
• درگیر کردن او در یک بازی آرام
• هنگامی که سینه را عوض می کنید، او را به حالت ایستاده نگه دارید تا آروغ بزند.

همچنین اگر در خلال تغذیه سینه های شما کامل خالی نشد، پس از اتمام تغذیه کودک با پمپاژ سینه های خود را خالی کنید تا سطح تولید شیر خود را بالا نگه دارید.

اگر نگران وزن کودک  خود یا غذاهای مصرف شده توسط وی در بین معاینات منظم پزشکی هستید،  شاید وزن کشی کودک در هر هفته ایده مناسبی باشد تا بتوانید فرایند وزن گیری را در بازه های زمانی کوتاه تری، رصد کنید. برای افزایش دقت اندازه گیری، اطمینان حاصل کنید که همیشه از یک ترازوی ثابت استفاده می کنید. همچنین می توانید ترازویی را برای استفاده در خانه خریداری کنید.

اگرچه همیشه شیردهی و تغذیه با شیر مادر، برای همه مادران و نوزادان بهترین گزینه است، اما این اصل دلیل مناسبی برای تغییر برنامه غذایی کودک و استفاده از شیر خشک نیز نمی باشد. استفاده از شیرخشک می تواند مشکلاتی را برای کودک به همراه داشته باشد. دریافت راهنمایی و کمک از پزشک متخصص اطفال در این راستا را توصیه می کنیم. شما همچنین می توانید با استفاده از برخی از تکنیک ها شیر خود را افزایش دهید و یا به کودک خود کمک کنید تا به شکل موثرتری خود را تغذیه کند. بهتر است قبل از انصراف از شیردهی به کودک خود، این روش ها را امتحان کنید.

آیا عدم وزن گیری نوزاد به این معنی است که کودک من همیشه کوچکتر از سطح نرمال خواهد بود؟

پاسخ به این پرسش بستگی به علت اصلی عدم افزایش وزن او دارد. به عنوان مثال، اگر کودک شما یک شرایط خاص پزشکی طولانی مدت را داراست، ممکن است همیشه کوچکتر از حد متوسط و سایر همسالان خود باشد. از طرف دیگر، اگر مشکل تغذیه ای وی جدی نبوده و به راحتی برطرف شود، ممکن است با رشد سریعتر از حد معمول در یک دوره زمانی کوتاه پیشرفت کند و خود را به حد نرمال برساند.

پی نوشت:

این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.

دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی

از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب  عبارتند از:  معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان

خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و  مشاوره آنلاین

آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف

شماره تماس:021-66602506