کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) در کودکان یکی از اختلالات شایع غدد درون‌ریز است که در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند منجر به مشکلات رشد، اختلالات ذهنی و عوارض جبران‌ناپذیر شود. این بیماری به دلیل کاهش تولید هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) توسط غده تیروئید ایجاد می‌شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان کم‌کاری تیروئید در کودکان می‌پردازیم.
فهرست موضوعات
علل کم‌کاری تیروئید در کودکان
کم‌کاری تیروئید در کودکان می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد:
۱. کم‌کاری تیروئید مادرزادی
-
عدم تشکیل یا تکامل ناقص غده تیروئید (شایع‌ترین علت)
-
اختلال در تولید هورمون‌های تیروئید (نقص آنزیمی)
-
کمبود ید در دوران بارداری
-
انتقال آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید از مادر به جنین
۲. کم‌کاری تیروئید اکتسابی
-
بیماری هاشیموتو (التهاب خودایمنی تیروئید)
-
کمبود ید در رژیم غذایی
-
پرتو درمانی در ناحیه سر و گردن
-
مصرف برخی داروها (مانند لیتیوم)
علائم کم‌کاری تیروئید در کودکان
علائم بسته به سن کودک متفاوت است:
🔹 نوزادان (کم‌کاری مادرزادی)
-
زردی طولانی‌مدت
-
خواب‌آلودگی بیش از حد
-
شیر نخوردن به اندازه کافی
-
یبوست
-
گریه خشن و گرفته
-
بزرگ شدن زبان (ماکروگلوسیا)
🔹 کودکان و نوجوانان
-
کندی رشد و کوتاهی قد
-
افزایش وزن غیرطبیعی
-
خستگی و ضعف عضلانی
-
خشکی پوست و مو
-
یبوست مزمن
-
تأخیر در بلوغ
-
مشکلات یادگیری و کاهش تمرکز
تشخیص کم‌کاری تیروئید در کودکان
-
آزمایش خون: اندازه‌گیری سطح TSH، T4 و T3 (در کم‌کاری تیروئید، TSH بالا و T4 پایین است).
-
سونوگرافی تیروئید: برای بررسی ساختار غده تیروئید.
-
اسکن تیروئید: در موارد خاص برای تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی.
-
غربالگری نوزادان: در بسیاری از کشورها، تست هیپوتیروئیدی مادرزادی در روزهای اول تولد انجام می‌شود.
درمان کم‌کاری تیروئید در کودکان
درمان اصلی، هورمون‌تراپی با لووتیروکسین (Levothyroxine) است که باید با دوز مناسب و تحت نظر پزشک مصرف شود.
نکات مهم در درمان:
✅ دارو باید ناشتا و با آب خالی مصرف شود.
✅ معاینات دوره‌ای و آزمایش‌های منظم برای تنظیم دوز ضروری است.
✅ در صورت قطع دارو، علائم بیماری بازمی‌گردد.
✅ رژیم غذایی غنی از ید، روی و سلنیوم مفید است.
عوارض عدم درمان کم‌کاری تیروئید در کودکان
❌ تأخیر رشد جسمی و قدی
❌ اختلال در تکامل مغزی و کاهش ضریب هوشی (IQ)
❌ چاقی مقاوم به درمان
❌ مشکلات قلبی و عروقی
پیشگیری از کم‌کاری تیروئید در کودکان
-
مصرف کافی ید در دوران بارداری و شیردهی
-
انجام غربالگری نوزادان در روزهای اول تولد
-
معاینات منظم کودکان با سابقه خانوادگی بیماری‌های تیروئید
نتیجه‌گیری
کم‌کاری تیروئید در کودکان یک بیماری قابل درمان است، اما تشخیص به‌موقع نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض جدی دارد. والدین باید به علائمی مانند رشد کند، افزایش وزن بی‌دلیل و خستگی مزمن توجه کنند و در صورت شک به اختلال تیروئید، به پزشک متخصص اطفال یا غدد مراجعه نمایند.
💡 در صورت تجربه هر یک از این علائم در فرزندتان، حتماً با پزشک مشورت کن
پی نوشت:
این اطلاعات عمومی خلاصه محدودی از اطلاعات تشخیص، درمان و/یا دارو است. این به معنای جامع نیست و باید به عنوان ابزاری برای کمک به کاربر در درک و/یا ارزیابی گزینه های تشخیصی و درمانی بالقوه استفاده شود. این شامل تمام اطلاعات در مورد شرایط، درمان ها، داروها، عوارض جانبی، یا خطراتی که ممکن است برای یک بیمار خاص اعمال شود، نمی شود. آنچه مد نظر و مطلوب است،آن است که توصیه پزشکی یا جایگزینی برای توصیه های پزشکی، تشخیص یا درمان باید بر اساس معاینه پزشک و ارزیابی شرایط خاص و منحصر به فرد بیمار باشد. بیماران باید برای اطلاعات کامل در مورد سلامتی، سؤالات پزشکی و گزینه های درمانی، از جمله خطرات یا مزایای استفاده از داروها، با پزشک صحبت کنند. این اطلاعات هیچ درمان یا دارویی را به عنوان ایمن، موثر یا تایید شده برای درمان یک بیمار خاص تایید نمی کند. اینجانب دکتر مهدی افشاری هرگونه ضمانت یا مسئولیت مربوط به این اطلاعات یا استفاده از آن را از خود سلب می کنم.
دکتر مهدی افشاری متخصص اطفال، کودکان و نوجوانان_ دارای بورد تخصصی
از جمله خدمات پزشکی ارائه شده در مطب عبارتند از: معاینات دوره‌ای کودکان، پایش دوره ای رشد فیزیکی و تکامل کودکان، درمان انواع بیماری های عفونی،گوارشی و تنفسی در کودکان و نوجوانان_ مشاوره تغذیه، آموزش و مراقبت های دوره ای نوزادان نارس، پایش و درمان کلیه مشکلات دوره ای نوزادی، ارزیابی دوره‌ای توانایی های ذهنی و جسمی کودکان
خدمات ویژه ارائه شده توسط دکتر مهدی افشاری: انجام ختنه تخصصی در مطب، ویزیت در منزل و مشاوره آنلاین
آدرس مطب: تهران، مهرآباد جنوبی، دانشگاه هوایی جنوبی، تفرش شرقی، پلاک 193_ واحد همکف
شماره تماس:021-66602506
